Nawet gdy się bardzo lubi owce, to trudno nie dostrzec zalet i innych zwierząt gospodarskich. Na tych łamach wspominaliśmy już o różnych zwierzętach, w tym o kozach (kliknij). Tym razem jednak o kozach piszemy w dość, powiedzmy unikalnym, bo intelektualnym kontekście. I to nie za sprawą poprawiającego myśli wspaniałego twarożku z koziego mleka, czy pieczonej koźliny jako łechtającej podniebienie towarzyszki dobrego wina. Tylko wszystko to przez książkę, której okładkę przedstawiamy poniżej.
Książka do zamówienia tutaj: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
To wydanie drugie, uaktualnione i poprawione, zredagowane przez prof. Jacka Wójtowskiego z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Książka ta ma charakter podręcznika i świetnie sprawdzi się będąc pod ręką hodowcy, hobbysty, ale też studenta i specjalisty. Rozdziały bowiem zostały napisane przez uznanych krajowych i zagranicznych specjalistów. Na 480 stronach otrzymujemy prawdziwe kozie kompendium.
Już sam spis treści z tytułami poszczególnych rozdziałów i podrozdziałów zajmuje kilka stron. To dobre wskazania poruszanych zagadnień. Zaprezentowano podejście iście kompleksowe. Znajdziemy w niej klasyczne zagadnienia hodowli i chowu, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki rozrodu, żywienia, pielęgnacji oraz charakterystycznych dla tego gatunku zachowań. Otrzymujemy także szczegółowe informacje na temat pozyskiwania i przetwórstwa mleka koziego, co wzbogaca aktualną wiedzę z dziedziny mlecznego użytkowania kóz. Ponadto w książce pojawiają się zagadnienia dotyczące genetyki populacji oraz programów hodowlanych dla kóz mlecznych, które umożliwiają poznanie najnowszych dokonań i trendów w aktualnie realizowanych pracach hodowlanych. Z perspektywy weterynaryjnej i OneHealth ważny jest rozdział poświęcony chorobom kóz, a w którym szczegółowo opisano etiologię, epidemiologię oraz zapobieganie i zwalczanie m.in. słabo poznanych i opisanych jednostek chorobowych, takich jak CAE czy zakażenie wirusem Schmallenberga. Zagadnienia ochrony zdrowia kóz uzupełniono o podrozdział poświęcony zasadom zwalczania chorób pasożytniczych.
Towarzystwo kóz może być ważne
Zwykle hobbystów mniej interesują zagadnienia cytogenetyki i genetyki molekularnej. Jednak warto odnotować, iż poznanie organizacji genomu kozy, oprócz znaczenia czysto poznawczego, ma także aspekt praktyczny, a eksperymenty z dziedziny transgenezy potwierdzają możliwość produkcji w gruczole mlekowym kozy peptydów o znaczeniu leczniczym.
Koza pasąca się razem z owcami – Bystrzyca, Republika Czeska (Fot. Piotr Tryjanowski)
Całość książki została dobrze zilustrowana, nie tylko schematami i grafikami, ale też pokaźnym zestawem fotografii. Dla nas, obserwujących kozy, owce i ich interakcje z dzikimi zwierzętami zaskakujące są ich wspólne losy. Jeden z takich przykładów został zilustrowany na ryc. 91. gdzie w towarzystwie kóz żerują czaple siwe. Rozmawiając o takich przypadkach, zbierając także własne dane o bocianach (kliknij) i dyskutując je na forach ornitologicznych, otrzymaliśmy interesujący kozi wątek, który przedstawiamy poniżej.
To kolejny dowód, że towarzystwo kóz może być ważne tak z punku kształtowania krajobrazu, jak i wpływu na efektywność żerowania wybranych gatunków ptaków. Problem ciekawy i niewątpliwie wart poważniejszych badań.
Jednak ad rem, książka dostarcza niesamowitej wiedzy merytorycznej, jest wspaniale wydana, aż się chce ja wziąć do ręki. Dla zainteresowanych użytkowaniem kóz lektura obowiązkowa!
Prof. dr hab. Piotr Tryjanowski
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Polska
Inż. Roman Cieślar
Bystrzyca, Republika Czeska