USD -
3.8249
EUR -
4.2693
GBP -
5.0728
DKK -
0.5723
Początek listopada to tradycyjne czas refleksji, myśli biegną do naszych zmarłych, zapalamy znicze, odwiedzamy cmentarze. Obecnie coraz więcej osób zauważa, że cmentarze to nie tylko tradycyjne miejsca pochówku zmarłych, kaplice, nagrobki, ale także fantastyczna przyroda.
Badania nad bioróżnorodnością cmentarzy są prowadzone na całym świecie, a COVID pokazał, że miejsca te są często i chętnie nawiedzane, nie tylko ze względu na odwiedzanie mogił najbliższych, ale także, by cieszyć się przyrodą i spokojem. Oczywiście ludzi, którzy odwiedzają cmentarze po to, by obserwować ptaki jest zapewne niewielu, a sam prowadząc badania nad awifauną cmentarzy robiłem to z przyczyn czysto zawodowych, a nie jakiegoś ekscentryzmu, choć przyznaję, że lubię odwiedzać cmentarze, spacerując po nich z lornetką. Ptaki, trochę podobnie jak ludzie, na cmentarzach są spokojniejsze, łatwiej dają się obserwować, a zestaw gatunkowy jest inny niż występujący w parkach. Wynika to choćby z odmiennej struktury roślinności, jak i obecności pomników, kaplic, czy licznych kranów z wodą.
W tym roku opublikowane jednak bardzo ciekawe badania nad przyczynami odwiedzin cmentarzy Berlina (kliknij). Zaskakuje fakt, jak dla wielu odwiedzających ważne są elementy przyrodnicze obecne na cmentarzach – piękne stare drzewa, specyficzna roślinność (popatrzmy na obecne także na polskich starych cmentarza konwalie majowe i barwinki), wiewiórki i wreszcie ptaki.
Ocena elementów obecnych na cmentarzu wyrażona w skali ważności od 1 (czerwony = "wcale" / zupełnie nieważne) do 5 (niebieski = "bardzo istotne"). Za: https://www.mdpi.com/2073-445X/11/8/1237
Istnieje cała część psychologii środowiskowej, która dokumentuje w jaki sposób osiągnąć stan wyciszenia naszego umysłu. Można powiedzieć, że każdy ma na to swój sposób, a przynajmniej powinien go posiadać, jeśli chce żyć w jako takim komforcie psychicznym. Badania pokazują, że dla jednych będzie to słuchanie ulubionej muzyki, dla innych pójście na plażę, do galerii sztuki, ogrodu zoologicznego, parku, a nawet na cmentarz. Badania wykonane w Oslo pokazują, że jedną z przyczyn odwiedzania cmentarzy jest właśnie poprawa nastroju, choćby poprzez wspomniany już kontakt z przyrodą, ale i zaznanie atmosfery pewnego spokoju. Nasz umysł to bardzo lubi, a jeśli przy tym słyszymy nie tylko szum opadających liści, ale głosy kontaktowe ptaków, to zwyczajnie bardzo pozytywnie oddziałuje na nasz mózg. Badania skandynawskie, co zapewne związane jest z tamtejszymi zmianami kulturowymi i demograficznymi, idą nawet krok dalej i pokazują, że w przyszłości psychologiczne funkcje cmentarza, możliwość kontaktu z przyrodą, mogą być nawet ważniejsze niż podstawowe funkcje nekropolii – grzebanie zmarłych.
Osobiście lubię atmosferę Wszystkich Świętych i Zaduszek. Dla mnie to możliwość nie tylko pomyślenia o zmarłych przodkach czy przyjaciołach, ale także czas odwiedzenia cmentarzy i obserwacja fascynującego łączenia natury i kultury. Jako dziecko uwielbiałem zapalanie zniczy, grzebanie w wosku, a dzisiaj raczej zastanawiam się nad tym co takiego jest w ogniu, że bardzo lubimy przy nim być, choćby wtedy, gdy w szybko nastające wieczory listopada tworzy charakterystyczną poświatę nad cmentarzami.
Literatura:
Evensen, K. H., Nordh, H., & Skår, M. (2017). Everyday use of urban cemeteries: A Norwegian case study. Landscape and Urban Planning, 159, 76-84.
Hartig, T. (2021). Restoration in nature: Beyond the conventional narrative. In Nature and Psychology (pp. 89-151). Springer, Cham.
Morelli, F., Mikula, P., Benedetti, Y., Bussière, R., & Tryjanowski, P. (2018). Cemeteries support avian diversity likewise urban parks in European cities: Assessing taxonomic, evolutionary and functional diversity. Urban Forestry & Urban Greening, 36, 90-99.
Nordh, H., Evensen, K. H., & Skår, M. (2017). A peaceful place in the city—A qualitative study of restorative components of the cemetery. Landscape and Urban Planning, 167, 108-117.
Straka, T. M., Mischo, M., Petrick, K. J., & Kowarik, I. (2022). Urban Cemeteries as Shared Habitats for People and Nature: Reasons for Visit, Comforting Experiences of Nature, and Preferences for Cultural and Natural Features. Land, 11(8), 1237.
