USD -
3.8317
EUR -
4.2779
GBP -
5.0961
DKK -
0.5735
Borelioza, znana również jako krętkowica kleszczowa lub choroba z Lyme, jest najczęściej występującą chorobą zawodową wśród rolników w Polsce. Wywołują ją bakterie z rodzaju Borrelia, przenoszone przez kleszcze, które są coraz powszechniejsze na terenach rolniczych.
Niepokojące dane na temat zachorowań
W jednej z ostatnio opublikowanych analiz wzięto pod lupę dane statystyczne na temat występowania boreliozy u rolników w Polsce. Informacje zebrano m.in. z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Głównego Inspektoratu Sanitarnego oraz Państwowego Zakładu Higieny, a także z literatury branżowej. Analizą objęto przypadki odnotowane w latach 2009-2019.
Wykazano, że w 2019 roku wśród rolników zgłoszono 575 przypadków zachorowań na boreliozę. Stanowiło to aż 94% wszystkich przypadków chorób zawodowych w tej grupie osób. Warto wiedzieć, że z tytułu rolniczej choroby zawodowej rolnik ubezpieczony w KRUS może ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie, rentę rolniczą, lub zasiłek chorobowy.
W ostatnich latach obserwuje się coraz więcej przypadków zachorowań na boreliozę i inne choroby odkleszczowe wśród rolników. Jest to spowodowane m.in. zmianami klimatycznymi, wraz z którymi rośnie aktywność i zasięg występowania kleszczy. Dawniej kleszcze stanowiły zagrożenie wyłącznie sezonowo, dzisiaj natknąć się na nie można właściwie przez cały rok. Rozprzestrzenia się również zasięg występowania patogenów przenoszonych przez te pasożyty.
Konsekwencje zdrowotne
Borelioza jest chorobą, która rzadko prowadzi do bezpośrednich zgonów, jednak jej skutki zdrowotne mogą być poważne i długotrwałe. Choroba może prowadzić do przewlekłych dolegliwości, takich jak zapalenie stawów, problemy neurologiczne czy sercowe. W przypadku rolników, którzy są narażeni na częste kontakty z kleszczami, ryzyko zakażenia jest szczególnie wysokie, a nieleczona borelioza może znacząco obniżyć jakość życia oraz zdolność do pracy.
Do zakażenia bakteriami Borrelia dochodzi zazwyczaj poprzez ukąszenie zakażonego kleszcza, a rzadziej przez meszki, muchy końskie i inne owady kłujące. Niektóre źródła naukowe podają, że nawet co drugi kleszcz może przenosić boreliozę. Występowanie choroby może się jednak znacząco różnić w zależności od regionu kraju.
Jak rozpoznać boreliozę?
Borelioza to choroba złożona, dotykająca wiele narządów. Z tego również względu objawy, które powoduje są rozmaite i mogą się diametralnie różnić między zakażonymi osobami. Zazwyczaj pojawiają się z dużym opóźnieniem, od 1-6 tygodni do wielu miesięcy po ukąszeniu.
Długa lista możliwych objawów sprawia, że chorobę ciężko jest zdiagnozować – może być rozpoznawana zbyt rzadko lub - błędnie - zbyt często. Największe szanse na rozpoznanie boreliozy są w początkowym stadium choroby, kiedy wykrycie bakterii ją powodujących jest możliwe za pomocą specjalistycznych testów.
Wczesna diagnoza daje również szansę na wyleczenie choroby. Jeśli zostaną one przegapione, a borelioza przejdzie w formę przewlekłą, jej opanowanie może być już bardzo trudne. W przypadku podejrzenia wystąpienia u nas choroby odkleszczowej należy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu.
Do bardziej charakterystycznych objawów boreliozy należą:
- - wystąpienie rumienia w miejscu ukąszenia
- - bolące, sztywne, opuchnięte stawy
- - bóle i zawroty głowy
- - nocne poty i zaburzenia snu
- - zaburzenia koncentracji, orientacji i pamięci
- - nadwrażliwość na światło
- - problemy z układem krążenia
Jak ochronić się przed kleszczami?
Jak widać, borelioza jest poważnym problemem zdrowotnym wśród polskich rolników, z rosnącą liczbą przypadków każdego roku. Niestety, obecnie brakuje na rynku skutecznej szczepionki przeciwko boreliozie. Dlatego kluczowe znaczenie mają inne działania profilaktyczne. Do najskuteczniejszych z nich należą:
1. Odpowiednie ubranie ochronne
Podczas pracy na zewnątrz warto nosić długie rękawy i nogawki oraz buty zakrywające całe stopy. Jasne ubrania pomagają łatwiej zauważyć kleszcze. Zakładanie kapelusza lub czapki może również chronić głowę i kark przed kleszczami.
2. Stosowanie środków odstraszających kleszcze
Zwłaszcza preparaty zawierające DEET (N,N-dietylo-m-toluamid) lub ikarydynę (która jest polecana dla alergików i osób z wrażliwą skórą) są skuteczne w odstraszaniu kleszczy. Należy aplikować je na odkryte części ciała oraz na ubrania. Rolnicy powinni również rozważyć stosowanie środków z permetryną na odzież i sprzęt, co dodatkowo zwiększa ochronę przeciwkleszczową.
3. Regularne sprawdzanie skóry
Po zakończeniu pracy na zewnątrz, ważne jest dokładne przeszukanie całego ciała w celu wykrycia i usunięcia kleszczy. Kleszcze często przyczepiają się do skóry w miejscach ciepłych i wilgotnych, takich jak pachy, pachwiny i zgięcia kolan.
4. Szybkie usuwanie kleszczy
Jeśli kleszcz zostanie znaleziony na skórze, należy go jak najszybciej usunąć. Najlepiej użyć pęsety, chwytając kleszcza jak najbliżej skóry i delikatnie, ale stanowczo wykręcając go i wyciągając w górę. Należy unikać ściskania kleszcza, aby nie wprowadzić jego płynów ustrojowych do rany.
Źródło:
Podstawka, Marian, and Ewa Giza. "Lyme disease as farmers’ occupational disease. The evaluation of an increase in morbidity rate tendency between 2000 and 2019." Economic and Regional Studies/Studia Ekonomiczne i Regionalne 16.1 (2023): 99-117.
