Kukułka (Cuculus canorus) fascynuje badaczy, obserwatorów ptaków, jak i podglądaczy przyrody od setek lat. Nowe badania nad kukułką dostarczają interesujących wniosków zarówno na temat reakcji tych ptaków na rywalizację, jak i ich potencjalnej roli jako wskaźnika różnorodności ptaków. Poniżej nawiązujemy do wyników dwóch właśnie opublikowanych prac, które podkreślają znaczenie dobrze zaplanowanych eksperymentów w uzyskiwaniu cennych danych naukowych.
W pierwszym badaniu, opublikowanym w Journal of Ethology (kliknij) przeprowadzono eksperyment z odtwarzaniem głosów potencjalnych rywali, aby zbadać, czy samce kukułki będą bardziej skłonne do wokalnej obrony swoich terytoriów dzień po symulowanym spotkaniu z rywalem. Eksperyment przeprowadzono w 48 miejscach krajobrazu rolniczego koło Odolanowa (Południowa Wielkopolska), odtwarzając sekwencje głosów kukułki i monitorując reakcje wokalne samców za pomocą oprogramowania do automatycznej detekcji. - Wyniki pokazały, że choć kukułki reagują na głosy rywali, ich reakcja jest krótkotrwała i nie wykazują już zwiększonej aktywności wokalnej dzień po eksperymencie – podsumowuje wyniki Dominika Winiarska z Zakładu Ekologii Behawioralnej UAM, pierwsza autorka obu prac.
Natomiast drugie badanie miało na celu zbadanie, czy wokalizacje kukułki mogą służyć jako wskaźnik różnorodności ptaków na obszarach rolniczych. Wykorzystując pasywny monitoring akustyczny, nagrano dźwięki z tych samych 48 miejsc i automatycznie wykrywano głosy kukułki za pomocą oprogramowania Kaleidoscope Pro oraz BirdNET. Wyniki pokazały, że na obszarach o wyższej różnorodności gatunkowej ptaków i większej liczbie potencjalnych gospodarzy kukułki, wokalizacje kukułki były częstsze. Sugeruje to, że kukułka może być użytecznym wskaźnikiem różnorodności ptaków, choć jej zdolności wskazujące wymagają doprecyzowania lub połączenia z inną miarą, która wzmocniłaby pewność wysnutych wniosków.
Aby w pełni zrozumieć znaczenie wokalizacji kukułki, konieczne są dalsze badania, które uwzględnią różnorodne czynniki środowiskowe i biologiczne. W szczególności, dalsze badania powinny skupić się na związkach między wokalizacjami kukułki a innymi zmiennymi środowiskowymi, takimi jak dostępność siedlisk i presja drapieżników. Ponadto, ważne jest rozwinięcie i udoskonalenie metod automatycznej detekcji wokalizacji, aby poprawić precyzję i dokładność tych narzędzi w różnych warunkach akustycznych.
Oba badania, choć różniące się celami, wykorzystały te same metody pasywnego monitoringu akustycznego i przeprowadzono je na tym samym obszarze i w tym samym czasie. Było to możliwe wyłącznie dzięki dobrej organizacji pomocy kilku wolontariuszy – studentów Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. – Bardzo im za to dziękujemy – podkreślają prof. Łukasz Jankowiak i prof. Piotr Tryjanowski – wykonujący i koordynujące prace terenowe. - Wyniki naszych badań podkreślają znaczenie dobrze zaplanowanych eksperymentów w uzyskiwaniu cennych danych naukowych. Wykorzystanie zaawansowanych technologii, takich jak oprogramowanie do automatycznej analizy dźwięku, pozwoliło na dokładne i efektywne zbieranie danych. Pomimo że badania te wymagały znacznych nakładów czasowych i finansowych, ich wyniki dostarczyły istotnych informacji, które przyczyniły się do zrozumienia zachowań i ekologii kukułki – podsumowuje prof. Tomasz Osiejuk z UAM.
Prace:
Winiarska D., Jankowiak Ł., Tryjanowski P., Osiejuk T.S. (2024) Day‑after impact of simulated rival encounter in the common cuckoo. Journal of Ethology
Winiarska D., Jankowiak Ł., Tryjanowski P., Osiejuk T.S. (2024) Common cuckoo vocalisations as an indicator for the avian diversity – A study with passive acoustic monitoring. Ecological Indicators 166: 112400
Urządzenia do nagrywania pasywnego powinny być dobrze ukryte