Sąd Najwyższy odpowiada, czy można oddać ziemię osobie bliskiej bez zgody sądu

Zbywający nieruchomość rolną osobie bliskiej nie musi pytać sądu o zgodę na przeniesienie jej własności. Nawet jeśli chce to uczynić przed okresem 10 lat od momentu, gdy stał się jej właścicielem. To sedno podjętej ostatnio przez Sąd Najwyższy uchwały.

 

Ma ona duże znaczenie dla praktyki notarialnej. Część rejentów odmawiała bowiem sporządzania aktów notarialnych w przypadku, gdy stronami umowy: czy to sprzedaży, czy darowizny były osoby, które nabyły nieruchomość rolną po 30 kwietnia 2016 i które chciały ją następnie przekazać swoim najbliższym.

 

Powodem był zapis znowelizowanej w zeszłym roku ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. z 2012 r. poz. 803 – dalej u.k.u.r.). Zgodnie z art. 2b wskazanego aktu każda osoba będąca nabywcą nieruchomości rolnej po 30 kwietnia 2016 roku jest obowiązana prowadzić gospodarstwo rolne osobiście, przez okres co najmniej 10 lat od dnia stania się właścicielem gruntu. Nie może też jej sprzedać. Od powyższych obowiązków zwolnić może natomiast jedynie sąd, i to wyłącznie gdy zbycie gruntu „wynika z przyczyn losowych, niezależnych” od aktualnie władających ziemią (ust. 3 art. 2b u.k.u.r.).

 

Część notariuszy uważała, że to wiąże im ręce i nie mogą sporządzać umów zbycia nieruchomości osobom bliskim zbywcom, jeśli nie zostanie im przedłożona zgoda z sądu.
Czyniono tak mimo, że w ust. 4 art. 2b u.k.u.r. wskazano, że konieczność 10-letniego gospodarowania ziemią i zakaz jej sprzedaży w tym czasie, nie obejmuje m.in. nabywców będących osobami bliskimi dla zbywców. Uznawano bowiem, że literalna wykładnia przepisów wskazuje na to, że zgoda sądu nie jest potrzebna tylko wtedy, gdyby aktualni zbywcy nabyli ziemię również od osób bliskich, a dalszy obrót odbywa się wewnątrz rodziny.

 

Dokładna treść uchwały podjętej przed SN:
„Zbycie nieruchomości rolnej przez nabywcę przed upływem okresu przewidzianego w art. 2b ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 2052) osobie bliskiej w rozumieniu art. 2 pkt. 6 wymienionej ustawy nie wymaga zgody sądu wydanej na podstawie art. 2b ust.3 tej ustawy”.
Uchwała Sądu Najwyższego z 22 czerwca 2017 roku, sygn. akt III CZP 24/17

 

Źródło: WIR