USD -
3.8249
EUR -
4.2693
GBP -
5.0728
DKK -
0.5723
Susza, susza, susza. Ciągle o tej suszy. Mam wrażenie, że w prawie każdych wiadomościach. W radio o suszy, w telewizji o suszy, w gazetach o suszy i oczywiście w internecie o suszy. Nawet mój artykuł ma być o suszy. Widać susza to temat medialny, uniwersalny, a może po prostu ważny. Pomyślałam, że mimo tylu już wiadomości na jej temat znajdę jakieś praktyczne oraz potrzebne informacje. I znalazłam.
Susza już klęską
Już w tej chwili wiadomo, że tegoroczna susza zagraża plonom. Rolnicy z całego kraju zwracają się do rządu z apelami o wprowadzenie stanu klęski żywiołowej. Temperatury zwiększają się z każdym rokiem. To efekt globalnego ocieplenia klimatu. Cykl pór roku został zaburzony. Mamy zimy pozbawione mrozu i lato z temperaturami tropików. Zima nie odchodzi jak kiedyś, ustępując miejsca wyczekiwanej wiośnie. Od razu po zimie następuje upalne lato, goszcząc u nas tak długo, że nie starcza już czasu na kolorową jesień. Pach i po lecie mamy zimę. Co gorzej, zmiany te utrwalają i pogłębiają się z każdym rokiem. Nie chcę być przekaźnikiem złych wiadomości, ale naukowcy głoszą, że tak zostanie. Będzie cieplej i cieplej, sucho i coraz bardziej sucho. Wystarczy spojrzeć na własne pole, czy ściółkę w lesie. Wszędzie sucho…
Największym autorytetem w sprawach związanych z pogodą jest dla mnie Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Udało mi się skontaktować z Małgorzatą Kępińską – Kasprzak z Centrum Nadzoru Operacyjnego Państwowej Służby Hydrologiczno – Meteorologicznej IMiGW, która zechciała specjalnie dla Cen Rolniczych bardzo dokładnie przedstawić sytuację w kraju:
- Od marca mamy do czynienia z niedoborami opadów w wielu rejonach kraju, w szczególności w Polsce zachodniej oraz południowo zachodniej, co przełożyło się na systematyczny spadek wilgotności gleby. W konsekwencji mamy do czynienia z suszą glebową w strefie korzeniowej, co niestety przekłada się na problemy związane z nierównomiernymi wschodami roślin lub nawet brakiem wschodów na niektórych obszarach. Z drugiej strony susza glebowa może powodować problemy związane z przyswajaniem nawozów przez rośliny. Ponadto, dalsze pogłębianie suszy glebowej oraz występowanie wietrznych warunków pogodowych, sprzyjać będzie erozji i degradacji glebowej. Zjawisko to może z kolei powodować unoszenie się w powietrzu cząstek glebowych i prowadzić do uszkodzeń roślin uprawnych i rozpoczęcia procesów chorobotwórczych. Niestety brak opadów i stosunkowo wysokie temperatury spowodowały również na obszarze niemal całego kraju pojawienie się najwyższego stopnia pożarowego w lasach. Zgodnie z aktualną sytuacją, w szczególności w zachodniej i południowo zachodniej Polsce, wilgotność gleby w strefie korzeniowej spadła miejscami do ok. 30%. Utrzymywanie się takich warunków będzie niekorzystnie wpływać na dalszy rozwój roślin.
Czyli i tak susza, pomyślałam. Może chociaż da się ubezpieczyć od skutków suszy…
Sytuacja dotacjiI do ubezpieczeń suszy
Polscy rolnicy niezbyt chętnie korzystali z możliwości ubezpieczenia upraw od skutków suszy. Często dochodziło do nieporozumień pomiędzy rolnikami, a ubezpieczycielami, a przede wszystkim firmy ubezpieczeniowe ustalały składkę, której opłacanie przekraczało możliwości finansowe farmerów. Wykup wysokiego ubezpieczenia był po prostu nieopłacalny. Wystąpił również problem szacowania ubytku w plonie. Trudno w sposób jednoznaczny ustalić faktyczny plon zbierany przez rolnika w stosunku do plonu uzyskanego w latach poprzednich.
Pomocą dla polskich farmerów miała być ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2017 r. pozycja 2047, z późniejszymi zmianami). Mówi ona o tym, że z budżetu państwa stosowane są dopłaty do składek producentów rolnych z tytułu zawarcia umów ubezpieczenia od wystąpienia następujących zdarzeń losowych: huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny, suszy, ujemnych skutków przezimowania lub przymrozków wiosennych. Dopłaty dotyczą produkcji roślinnej. Upraw - zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych lub roślin strączkowych. Jeszcze do niedawna proponowane przez państwo dofinansowania nie były wartościami zadowalającymi rolników. Na skutek konsultacji społecznych i opinii wyrażanych przez organizacje rolnicze wprowadzono nowelizację ustawy. Nowe zasady dopłat do ubezpieczeń do składek dla producentów rolnych stwarzają nowe, korzystniejsze możliwości.
Gdzie i kiedy się ubezpieczć od skutków suszy
Ze względu na niechęć rolników do wykupywania drogich polis, ubezpieczających od ryzyka suszy, niewiele firm ubezpieczeniowych dysponuje taką ofertą.
Próbując zebrać informacje na ten temat kontaktowałam się z kilkoma, jak mi się wydawało potężnymi ubezpieczycielami. Często w odpowiedzi na moje pytanie o możliwość ubezpieczenia od ryzyka suszy następowało niezręczne milczenie konsultanta ubezpieczeniowego. Niektórzy wręcz odsyłali mnie do konkurencji.
Pomysł na temat tego artykułu zrodził się po przeczytaniu artykułu o ubezpieczeniach od ryzyka suszy, proponowanych przez firmę Concordia. Czytałam o dobrych warunkach, konferencji, pomyśle na stworzenie monitoringu satelitarnego. Jednak po wykonaniu telefonu do firmy dowiedziałam się, że w tym roku ubezpieczenie to nie jest możliwe. Dziwne. Przecież znalazłam nawet „ogólne warunki ubezpieczenia upraw rolnych”, w których susza była wyszczególniona. Nie dowierzając drugi raz skontaktowałam się z firmą i uzyskałam potwierdzenie informacji: „W tej chwili nie, może kiedyś”. Brak osoby kompetentnej, mogącej więcej powiedzieć mi na temat przyszłości ubezpieczenia nieco mnie zniechęcił. Pani z pionu biura obsługi klienta zaproponowała mi napisanie e-maila, który będzie przekierowany dalej. Cóż…
W końcu udało mi się uzyskać rzetelne, ważne, a przede wszystkim bardzo aktualne informacje. Na temat interesującego mnie ubezpieczenia od ryzyka suszy wypowiedział się Piotr Kozicki - Główny Specjalista ds. PR firmy PZU. - Już od 2008 roku posiadamy w portfelu PZU dotowane ubezpieczenie ryzyka suszy (jak co roku, oferujemy je tylko do 30 kwietnia). Rolnicy mogą je nabyć wyłącznie z Pakietem wiosna (ochrona przed gradem i przymrozkami wiosennymi) i Pakietem 5 ryzyk (deszcz nawalny, huragan, lawina, obsunięcie się ziemi, piorun). Warto zaznaczyć, że budżet państwa dopłaca do 65% składki za ubezpieczenie wszystkich podstawowych upraw rolnych. W tym roku ubezpieczenia ryzyka suszy są dostępne na nowych zasadach: Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi w ustawie o ubezpieczeniach upraw i zwierząt gospodarskich z dnia 7 lipca 2005 r. rolnicy sami dokonują wyboru wysokości franszyzy redukcyjnej. Do wyboru są trzy warianty 20%, 25% lub 30% (Franszyza redukcyjna to procent sumy ubezpieczenia, o który pomniejszane będzie odszkodowanie. Przykładowo: jeśli rolnik ubezpiecza pole na 10 tys. zł i wybiera franszyzę w wysokości 30% to wartość odszkodowania będzie pomniejszona o 30% sumy ubezpieczenia tj. 3 tys. zł).
Najbardziej jednak interesowała mnie kwota składki. Pomyślałam, że to rzecz najważniejsza dla moich Czytelników. Długo próbowałam uzyskać od pana Kozickiego konkretne wartości. - Stawki za ryzyko suszy są uzależnione od miejsca położenia uprawy, klasy gleby oraz wysokości franszyzy redukcyjnej - powiedział, tłumacząc, że wyliczenia ich są bardzo indywidualne.
Ze swojej strony oczywiście nie polecam żadnej konkretnej firmy ubezpieczeniowej. Susza jest tak dużym problemem, że na pewno warto przemyśleć decyzję o ubezpieczeniu. Jednak podpisując umowę z ubezpieczycielem należy dokładnie zapoznać się z warunkami ubezpieczenia. Nie wszystkie polisy sprzedawane w pakietach wśród różnych klęsk i żywiołów uwzględniają suszę. Lepiej upewnić się, że znajduje się ona w podpisywanej polisie niż później domagać się odszkodowania, którego nieświadomie nie uwzględniliśmy przy zakupie ubezpieczenia.
Susza to już stały problem związany ze zmieniającym się klimatem naszego kraju. Problem, rolników, sadowników, nawet właścicieli ogródków. Klimatu nie zmienimy. Na pewno możemy się przyczynić do ograniczenia czynników wpływających na ocieplenie i stepowienie. Poprawa warunków klimatycznych nie nastąpi od razu, ale wierzę, że chociaż jesteśmy w stanie zatrzymać niekorzystne zmiany. W obliczu klęski suszy warto zastanowić się nad ubezpieczeniem upraw. Tym bardziej, że są dofinansowywane. Zostały na to dosłownie ostatnie dni.
Ważne linki:
- http://www.susza.iung.pulawy.pl/okresy/
- https://www.arimr.gov.pl/susza-pomoc-kleskowa.html
- https://www.gov.pl/web/rolnictwo/ubezpieczenia-upraw-rolnych-i-zwierzat-gospodarskich-w-2019-r
Podziękowania:
Serdecznie dziękuję panu Piotrowi Kozickiemu nie tylko za udzielenie rzetelnej informacji, ale także za wszystkie życzliwe, merytoryczne konsultacje.
Dziękuję również panu Włodzimierzowi Juengstowi z IMiGW za pomoc w uzyskaniu informacji meteorologicznych.
