Regulacja łanu zbóż – jak podejść do tematu?

Wielu rolników mogą dziwić pojawiające się na grupach rolniczych informacje o fazie pierwszego kolanka w pszenicy, jęczmieniu a nawet życie hybrydowym. Takie sygnały płyną już nie tylko z Dolnego Śląska czy Opolszczyzny, nawet z centralnej Wielkopolski. 

Mamy końcówkę marca, czyli „teoretycznie” jeszcze sporo czasu na fazę BBCH 31 (tzw. pierwsze kolanko), która jest idealnym momentem na zabieg regulacji łanu. W praktyce wegetacja jest bardzo przyspieszona (około 2 tygodnie) i rośliny wchodzą w fazę wzrostu wydłużeniowego – strzelanie w źdźbło, pierwsze kolanko.

 

Oczywiście na północnym wschodzie kraju nie ma co obecnie doszukiwać się fazy BBCH 31, Podlasie i Mazury mają swoją specyfikę.

 

Grafika: Średnie dobowe temperatury od 10-12 st. C i słoneczna pogoda to optymalne warunki dla działania regulatorów wzrostu, grafika: Syngenta.

 

Regulacja – dlaczego w tym roku jest szczególnie ważna

 

Bardzo długa i ciepła jesień, która pozwoliła na dobre, a często nadmierne rozkrzewienie, krótka zima i szybkie ruszenie wiosennej wegetacji tłumaczą „pośpiech” roślin.

 

Szczególnie martwi nadmierne rozkrzewienie - im gęstszy łan, tym większa konkurencja roślin o światło, a to przekłada się na szybszy wzrost wydłużeniowy oraz słabszą łodygę i kolanka, co w konsekwencji daje większą podatność na wyleganie. Przy zbyt gęstych łanach nie można również zapomnieć o większej podatności na choroby grzybowe.

 

W przypadku wylegania tracimy podwójnie a nawet potrójnie – mniejsze plony o gorszej jakości oraz mamy kłopotliwy i czasochłonny zbiór.

 

Wylęgnięta pszenica, foto: Syngenta

Kiedy skracać, dlaczego warto zacząć od pierwszego kolanka?

 

Pierwszym terminem w którym można efektywnie zacząć skracać zboża jest faza BBCH 30/31 (strzelanie w źdźbło / pierwsze kolanko). W tej fazie rozwojowej zboża mają wysoki poziom hormonów wzrostu (głównie giberelin), które odpowiadają za wydłużanie się komórek i tępo ich podziału. W tym okresie do regulacji zalecane są środki zawierające w swoim składzie inhibitory giberelin:

- chlorkiem chlormekwatu (CCC),

- trineksapak etylu,

- chlorek mepikwatu,

- proheksadionem wapnia.

 

Druga grupa regulatorów wzrostu to generatory etylenu, do których zalicza się etefon. Etefon można stosować również w fazie pierwszego kolanka, jednak wymaga dobrego nasłonecznienia i minimalnej średniej dobowej temperatury ok 12 st. C.

 

Nie powinniśmy odkładać regulacji łanu na później, ponieważ w fazie pierwszego kolanka skracamy nie tylko pierwsze międzywęźla ale również usztywniamy podstawę źdźbła. Przy późniejszych zabiegach możemy jedynie oddziaływać na kolejne międzywęźla.

 

Bardzo często wystarcza jeden zabieg skracania, dlatego warto dopilnować optymalnego terminu.

 

W tym roku wiele plantacji będzie wymagać regulacji dwuetapowej. Drugi zabieg regulacji łanu zalecany jest od fazy BBCH 39 (całkowicie rozwinięty liść flagowy) do maksymalnie fazy BBCH 49 (widoczne pierwsze ości).

 

Grafika: Optymalne i minimalne temperatury dla poszczególnych substancji aktywnych i środka Medax Max, grafika BASF.

 

Poza dopilnowaniem odpowiedniej fazy trzeba pamiętać o wykonaniu zabiegu w odpowiednich warunkach, a jest to temperatura i nasłonecznienie.

 

Większość środków działa optymalnie przy średniej dobowej temperaturze rzędu 10-12 st. C., dotyczy to również najpopularniejszego na rynku regulatora Moddus opartego na trineksapaku etylu, którego stosowanie zalecane jest od temperatury 10 st. C. Mimo tego ograniczenia Moddus jest środkiem bardzo skutecznym i cenionym przez rolników.

 

Częstą i dobrą praktyką jest stosowanie Modussa i jego odpowiedników z chlorkiem chlormekwatu (CCC). Firma Syngenta oferuje również środek działający od temperatury 5 st. C. – jest to odmiana flagowego regulatora – Moduss Flexi, który zawdzięcza swoje właściwości nowej formulacji.

 

Ciekawym środkiem wprowadzonym do sprzedaży w zeszłym roku jest Medax Max od firmy BASF, który zawiera w swym składzie proheksadion wapnia oraz trineksapak etylu. Producent zapewnia, że środek zaczyna działać już w temperaturach wynoszących zaledwie 5 st. C. a górne widełki jego działania to 25 st. C. Medax Max nie wymaga intensywnego promieniowania UV, aby jego składniki zaczęły działać, ponieważ proheksadion wapnia jest już dostępny w swojej aktywnej postaci i gotowy do działania nawet przy pochmurnej pogodzie. Medax Max można również stosować z chlorkiem chlormekwatu (CCC).

 

Jakie regulatory mamy do dyspozycji?

 

Na rynku środków ochrony roślin oferowane jest kilkadziesiąt preparatów do zabiegów regulacji łanów, niestety wybór substancji aktywnych jest mniejszy i to tak naprawdę kilka substancji czynnych.

 

Produkty o tych samych substancjach aktywnych potrafią różnić się maksymalnymi dawkami, okresem stosowania czy minimalnymi temperaturami działania. Część różnic wynika z budżetowej rejestracji a część to efekt formulacji i jej jakości.

 

W ofercie zdecydowanie dominują retardanty zawierające trineksapak etylu do którego podczas oprysku warto rozważyć dodanie chlorku chlormekwatu (CCC).

 

Moddus opis produktu:

Substancja biologicznie czynna:	Trineksapak etylu
Cel zabiegu:	zapobieganie wyleganiu rośliny uprawnej, poprawa kondycji roślin
Zakres rejestracji:	pszenica ozima i jara, jęczmień ozimy i jary, pszenżyto ozime, owies siewny, żyto
Dawkowanie:	pszenica ozima – trzy możliwości stosowania 0,4 l/ha w jednej dawce (od fazy krzewienia do liścia flagowego) dawki dzielone: 0,3 l/ha (początek strzelania w źdźbło) + 0,3 l/ha (liść flagowy) 0,3 l/ha + preparat zawierający CCC np. Antywylegacz 675 EC w dawce 1 l/ha (początek strzelania w źdźbło tj. 1-2 kolanko) jęczmień jary – 0,4 l/ha pszenica jara – 0,4 l/ha żyto – 0,3 l/ha pszenżyto ozime – 0,6 l/ha jęczmień ozimy – 0,6 l/ha owies siewny – 0,4 l/ha