Nie zapomnij o integrowanej ochronie roślin!

Od pierwszego stycznia 2014 roku każdego rolnika obowiązują zasady Integrowanej Ochrony Roślin. Do tej pory były one zwolnione z kontroli, jednak od stycznia tego roku ma prawo do naszych gospodarstw zawitać PIORiN i zapytać jak stosujemy się do nowych przepisów. Podstawą integrowanej ochrony roślin jest wykorzystanie przed zastosowaniem chemii wszelkich innych działań zapobiegających namnożeniu szkodników i chorób, dlatego bardzo ważna jest profilaktyka. W produkcji zbóż do nie chemicznych metod ochrony zbóż zaliczamy następujące działania:

1. Wszelkiego rodzaju zabiegi mające na celu zniszczenie resztek pożniwnych. Przykrycie resztek pożniwnych glebą przyspiesza ich mineralizację, często niszcząc zarodniki chorobotwórcze. Również głęboka orka jesienna ogranicza porażenie roślin przez choroby.
2. Stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego. Kupując kwalifikat mamy pewność, że plantacja była wolna od chorób, a ziarno jest zdrowe, co gwarantuje zdrowsze siewki zbóż.
3. Właściwy stosunek podstawowych składników pokarmowych w dostarczonym nawozie. Najlepszą sytuacją jest gdy dostarczamy nawóz w proporcji 2:1:2 (N-P-K). Dobrze odżywiona roślina jest mniej podatna na infekcję grzybowe, dlatego postarajmy się nie przenawozić jednostronnie upraw azotem zapominając o innych składnikach odżywczych roślin. Dobrze w zapobieganiu infekcji przez choroby grzybowe sprawdza się nawożenie siarką.
4. Prawidłowe zmianowanie. Bez wprowadzenia do płodozmianu kilku roślin trudno mówić o integrowanej ochronie roślin. Warto przyjrzeć się temu elementowi. Uprawa zbóż po sobie sprzyja porażeniu przez wiele chorób. Można to zjawisko zmniejszyć przez wysiew odmian odpornych, lub trzymać się zasady, że gdy siejemy zboże ozime, kolejnego roku jak już musimy zasiać zboże obsiejmy pole zbożem jarym. Gdy resztki roślinne mają czas na rozłożenie, kolejne zboża są zdrowsze. Także dobrym rozwiązaniem jest wprowadzenie do płodozmianu owsa. Jest on rośliną fitosanitarną, która nie jest żywicielem chorób podsuszkowych.
5. Niszczenie samosiewów. Wykonanie drugiego i kolejnych przejazdów agregatem ścierniskowym lub talerzówką niszczy samosiewy, czyli żywiciela pośredniego chorób zbóż na którym może on przeczekać do jesieni infekując młode siewki.
6. Częstym błędem popełnianym przez rolników jest zbyt głęboki siew. Taka sytuacja doprowadza do sytuacji w której siewka zanim wzejdzie na powierzchnię gleby musi stracić dużo energii, przez co jest osłabiona i choroby łatwiej ją opanowują. Głębiej niż 2 cm nie warto siać zbóż.
7. Opóźnienie siewu lub jego przyspieszenie. Zboża ozime im krócej rosną na polu jesienią tym są mniej porażane przez choroby. Odwrotnie ma się sytuacja ze zbożami jarymi. Ich wysiew należy przyspieszać, im starsza roślina jara tym odporniejsza na choroby.
8. Właściwy dobór odmian zbóż. Lista opisowa odmian zbóż tworzona corocznie przez COBORU służy jako pomoc dla rolnika w doborze odmian. Zwykle im odmiana jest nowsza tym charakteryzuje się lepszą odpornością na choroby. Jednak często odmiany wysokoplonujące są bardziej wrażliwe na choroby grzybowe. Coraz częstszą praktyką są odmiany zbóż odporne na wybrane patotypy grzyba, pozwala to zrezygnować z jednego zabiegu fungicydowego.

Zastosowanie powyższych praktyk zapobiegawczych upoważnia nas przy dużej presji chorób na zastosowanie środków chemicznych. Uzasadnione jest użycie chemii dopiero po przekroczeniu progów ekonomicznej szkodliwości. Przykładowe choroby wraz z ich progami ekonomicznej szkodliwości zawiera tabela 1.

Tabela 1. Progi ekonomicznej szkodliwości chorób pszenicy

Choroba	Termin obserwacji plantacji	Próg ekonomicznej szkodliwości
Mączniak prawdziwy	w fazie krzewienia	- 50-70% roślin z objawami choroby
	w fazie strzelania w źdźbło	- 10% roślin z pierwszymi objawami choroby
	w fazie kłoszenia	- pierwsze objawy na liściu flagowym, podflagowym lub kłosie
Rdza żółta zbóż i traw	w fazie krzewienia	30% roślin z pierwszymi objawami
	w fazie strzelania w źdźbło	10 % porażonej powierzchni liścia podflagowego
	w fazie kłoszenia	Pierwsze objawy porażenia na liściu podflagowym lub flagowym
Septorioza paskowana liści pszenicy	w fazie krzewienia	30-50% liści z pierwszymi objawami
	w fazie strzelania w źdźbło	10-20% porażenia liścia podflagowego
	w fazie kłoszenia	5-10% porażonej powierzchni liścia flagowego

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Integrowana produkcja Rośliny rolnicze- materiały szkoleniowe IOR-PIB Poznań.

 

Dla portalu cenyrolnicze.pl

 

mgr inż. Mariusz Kowalski

Katedra Agronomii

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu