W skali świata straty związane z upadkami cieląt szacuje się na 12 – 15 % (Stec i Mochol 2003). Najczęstszymi przyczynami upadków cieląt są choroby związane z układem pokarmowym oraz choroby układu oddechowego.
Choroby układu pokarmowego -> biegunki
Podłoże biegunek jest zazwyczaj wieloczynnikowe. Wyróżnia się czynniki zakaźne, żywieniowe, ale także pośrednie.
Do czynników zakaźnych zaliczamy:
- choroby bakteryjne wywoływane, np. przez E. coli,
- choroby wirusowe wywoływane przez koronawirusy, rotawirusy,
- i inne choroby wywoływane np. przez kokcydia, kryptosporydia.
Z czynnikami żywieniowymi związana jest jakość pasz i technika odpajania. Mianowicie, biegunki może wywołać:
- zbyt niska temperatura podawanego zwierzęciu mleka,
- zbyt mała częstotliwość pojenia,
- brak higieny pojenia,
- niewłaściwa pozycja cielęcia podczas pojenia,
- niedokładne wymieszanie lub niska jakość preparatu mlekozastępczego,
- niedobór selenu, cynku i jodu,
- niedobór witamin A i E.
Biegunki to nie tylko odwodnienie zwierzęcia. Cielę również traci cenne dla naszego organizmu elektrolity i substancje buforujące. Możemy także zaobserwować zaburzenia pracy serca i osłabienie zwierzęcia (brak apetytu i odruchu ssania). Biegunka może być przyczyną kwasicy metabolicznej, hipokalcemii, jak również hipotermii. Zwierzę jest mniej aktywne, apatyczne. Może wystąpić zaleganie cielęcia.
Choroby układu oddechowego
Przyczyn chorób układu oddechowego również jest wiele. Mogą być to czynniki zakaźne (wirusy i bakterie), jak również złe warunki utrzymania. Przez prawidłowe warunki utrzymania rozumie się brak przeciągów i wilgoci w miejscach utrzymywania cieląt, prawidłowa wentylacja zapewniająca niskie stężenie szkodliwych gazów i zapylenia oraz przestrzeganie zasad zoohigieny.
Bardzo ważne w przypadku profilaktyki chorób układu oddechowego jest właściwe zabezpieczenie immunologiczne cieląt. Składa się na nie prawidłowe odpojenie cieląt siarą (pisaliśmy o tym w artykule – OTWÓRZ) oraz szczepienia.
Do przyczyn chorób układu oddechowego zalicza się także osłabienie odporności wywołane stresem. Stres ten może być krótkotrwały – transport na niewielkie odległości, jak i stres długotrwały – niewłaściwe łączenie w grupy, zbyt duża obsada w kojcu.
