Ze względu na spadające koszty bezzałogowe statki powietrzne (UAV), często nazywane dronami, stanowią nie tylko obiekt marzeń lubiących technikalia dziewcząt i chłopców, ale także stanowią poważne i coraz częściej wykorzystywane narzędzie w badaniach i ochronie ptaków.
Jednak reakcje behawioralne ptaków na drony wciąż nie są dobrze zrozumiane, na przykład nie wiemy, czy ptaki rozpoznają drony jako drapieżniki, obiekty nieszkodliwe czy neutralne? W jaki sposób reagują one na drony? Pytania te są kluczowe, jeśli chcemy skorzystać z pomocy tej, ale także innych, technologii.
Wydaje się, że świetnym gatunkiem do przetestowania reakcji na drony jest bocian biały Ciconia ciconia. Normalnie wejścia do gniazda tego gatunku zajmują sporo czasu, czy to z rozstawieniem wysokiej drabiny, czy też skorzystania ze specjalnej zwyżki elektrycznej, a w przypadku położenia na czynnych słupach energetycznych, także wyłączenia napięcia, co oczywiście generują także dodatkowe koszty. Jednak bez dodatkowych wizyt gniazd nie poznamy niuansów biologii, które mogą pomóc w ochronie tego gatunku. Gdyby drony okazały się rozwiązaniem, to życie pelargologów – badaczy bocianów, stałoby się łatwiejsze. Przypatrzyliśmy się zatem reakcji bocianów na drony podczas badań wykonywanych w północno-wschodniej Polsce, a wyniki tych prac właśnie zostały opublikowane w czasopiśmie Acta Ornithologica. W badaniach wykorzystaliśmy małego quadrocopter (popularny DJI Phantom 4), i podczas nalotów określaliśmy dystans ucieczki dorosłych bocianów z gniazd (FID, ang. flight initiation distance) oraz zachowań młodych. Podczas kontroli gniazd dorosłe bociany wykazywały FID od 1 do 20 metrów i był on uzależniony głównie od etapu lęgu. FID był większy dla ptaków przed zniesieniem jaj lub podczas inkubacji, najkrótszy u bocianów z niedawno wyklutymi lub średniej wielkości pisklętami i ponownie wzrastał, gdy w gnieździe obecne były starsze pisklęta przed wylotem. Ptaki, które uciekły z gniazda na etapie wysiadywania jaj, powróciły do niego średnio w ciągu 23 sekund. Najczęstszą reakcją młodych bocianów białych na drona było straszenie (42%) i całkowity bezruch (34%). Szybki powrót dorosłych bocianów do gniazda, pokazuje, że drony nie są wysoce inwazyjnym narzędziem do badania parametrów lęgowych tych ptaków, nawet w najbardziej wrażliwym okresie, tj. na etapie znoszenia i wysiadywania jaj. Uważamy, że drony wkrótce staną się ważnym i powszechnym narzędziem w badaniach bociana białego do określania sukcesu lęgowego i kontroli gniazd pod kątem zagrożeń, np. śmieci, sznurków lub porażeń prądem. Liczymy też, że nasze badania staną się przydatną wskazówką dla naukowców do przewidywania zachowania bocianów, ale też innych gatunków, podczas inspekcji gniazd.
Prace terenowe prowadził Adam Zbyryt (PTOP, Wydział Biologii Uniwersytetu w Białymstoku) – korzystając z licencji nr PL.39050.UAV.
Praca źródłowa: Zbyryt, A., Dylewski, Ł., Morelli, F., Sparks, T. H., & Tryjanowski, P. (2020). Behavioural Responses of Adult and Young White Storks Ciconia ciconia in Nests to an Unmanned Aerial Vehicle. Acta Ornithologica, 55(2), 243-251.
Dron w trakcie pracy nad bocianim gniazdem.
Widok gniazda z pisklętami – na ulicy pod gniazdem widoczny operator drona.
