W ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego w art. 1 a, 1 b i 1 c wskazane są wyłączenia stosowania przedmiotowej ustawy.
Wykaz wyłączeń
Ustawy nie stosuje się do:
1) nieruchomości rolnych:
a) wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, o którym mowa w ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa,
b) w których powierzchnia użytków rolnych jest mniejsza niż 0,3 ha,
c) będących drogami wewnętrznymi,
d) sprzedanych na podstawie art. 42 ust. 1 lub 6 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa,
e) w których grunty, oznaczone w ewidencji gruntów i budynków jako grunty pod stawami, stanowią co najmniej 70% powierzchni nieruchomości,
f) nabytych na podstawie art. 6 ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz o zmianie ustawy o podatku rolnym,
2) udziałów we współwłasności nieruchomości, o których mowa w pkt 1.
Przepisów ustawy, z zastrzeżeniem art. 9a ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, nie stosuje się do nieruchomości rolnych położonych w granicach administracyjnych miast, jeżeli:
1) w stosunku do tych nieruchomości została podjęta:
a) uchwała o ustaleniu lokalizacji inwestycji mieszkaniowej w rozumieniu ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących lub
b) uchwała o ustaleniu lokalizacji inwestycji towarzyszącej w rozumieniu ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących;
2) zbycie następuje w celu realizacji inwestycji mieszkaniowej lub inwestycji towarzyszącej w rozumieniu ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących.
Ponadto wyłączono stosowanie ustawy do gruntów nabywanych i zbywanych z Krajowego Zasobu Nieruchomości.
Działka poniżej 0,3 ha nie podlega reżimowi ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.
Uchwała Sądu Najwyższego
17 października 2023 r. SN wydał ważną uchwałę. Sąd Okręgowy zadał następujące pytanie SN:
Czy do będącej przedmiotem zbycia po podziale geodezyjnym części nieruchomości rolnej, podlegającej reglamentacji w ramach art. 2b ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (art. 2 b dotyczy obowiązków nabywcy nieruchomości rolnej) stanowiącej działkę o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha stosuje się wyłączenie przedmiotowe zawarte w art. 1a pkt. 1b. ustawy, czy też przesądzające znaczenie w tym zakresie ma powierzchnia nieruchomości przed podziałem?
Sąd Najwyższy powziął następującą uchwałę:
Do będącej przedmiotem zbycia po podziale geodezyjnym części nieruchomości rolnej, podlegającej reglamentacji na podstawie art. 2b ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, stanowiącej działkę o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha stosuje się wyłączenie przedmiotowe zawarte w art. 1a pkt 1b tej ustawy.
Oznacza to, że jeśli działka po podziale geodezyjnym jest mniejsza niż 0,3 ha, to nie stosuje się do niej ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Tym samym działka może być przedmiotem swobodnego obrotu.
