W uzasadnieniu do uchwały o kształtowaniu ustroju rolnego czytamy, że projekt zawiera szereg nowych regulacji w sferze obrotu nieruchomościami rolnymi polegających m.in. na ograniczaniu podziałów gospodarstw rolnych, wprowadzeniu tzw. sąsiedzkiego prawa pierwokupu, które przysługiwać ma rolnikom indywidualnym będącym właścicielami nieruchomości rolnych graniczących ze sprzedawaną nieruchomością rolną oraz rozszerzeniu zakresu stosowania prawa pierwokupu przez Agencję Nieruchomości Rolnych, które będzie mogło być realizowane do nieruchomości rolnych o powierzchni od 1 ha, a nie jak dotychczas od 5 ha.
Ponadto ustawa wprowadza także liczne zmiany w ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Nakłada to na Agencję wiele nowych obowiązków. Przykładowo zgodnie z ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego dyrektorzy oddziałów terenowych Agencji wydawać będą decyzje o dopuszczalności podziału gospodarstw rolnych, a na podstawie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa będą tworzyć komisje do spraw kształtowania ustroju rolnego, do których zadań należeć będzie m.in. opiniowanie zasadności skorzystania z prawa pierwokupu nieruchomości rolnych przez Agencję, czy też wybór sposobu zagospodarowania nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Agencja Nieruchomości Rolnych wyrażać będzie także zgodę na zbycie, a także na ustanowienie hipoteki na nieruchomości rolnej nabytej z Zasobu w przetargu ograniczonym, w trybie pierwszeństwa w nabyciu oraz z rozłożeniem ceny sprzedaży na raty. Ponadto niektóre z przepisów tej ustawy wymagają doprecyzowania i uzupełnienia w celu racjonalnego i skutecznego realizowania przez Agencję nałożonych na nią zadań. Konieczne zatem staje się przesunięcie terminu wejścia w życie ustawy z dnia 1 stycznia na dzień 1 maja 2016 r.
W uzasanieniu jest zapis, że przesunięcie terminu wejścia w życie zmienianej ustawy pozwoli także na lepsze przygotowanie się do jej stosowania również przez inne podmioty, których dotyczą regulacje w niej zawarte. Dodatkowo należy podkreślić, że z dniem 30 kwietnia 2016 r. kończy się okres przejściowy wynikający z Traktatu Akcesyjnego, dotyczący przewidzianych w ustawie z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców zasad nabywania nieruchomości rolnych i leśnych. Zatem zasadne jest, aby od dnia 1 maja 2016 r. obowiązywały nowe regulacje prawne dotyczące kształtowania ustroju rolnego.