USD -
3.8249
EUR -
4.2693
GBP -
5.0728
DKK -
0.5723
Zaktualizowany na początku roku Program Azotanowy umożliwił wcześniejsze stosowanie azotu wiosną, w zależności od panujących warunków pogodowych, jednak bez zmian pozostały podstawowe terminy jesiennego stosowania nawozów azotowych. Tu jednak przepisy od początku były elastyczniejsze, dopuszczając zastosowanie nawozów zawierających azot po późno zbieranych przedplonach lub na skutek opóźnień wywołanych aurą. Ważne jest jednak prowadzenie dokumentacji z nawożenia po ustawowych terminach.
Restrykcje związane ze stosowaniem azotu są dobrze znane rolnikom od kilku lat. Na początku tego roku odbyła się aktualizacja, po czteroletnim okresie obowiązywania ustawy. Najważniejszą zmianę stanowiła nowelizacja kontrowersyjnego przepisu o sztywnym terminie rozpoczęcia nawożenia azotowego wiosną. Od minionej wiosny jest możliwe wcześniejsze stosowanie nawozów azotowych, po przekroczeniu kryterium temperaturowego w danym powiecie, publikowanego przez IMGW.
Jesienne zakresy stosowania nawozów azotowych, zarówno sztucznych jak i naturalnych pozostały bez zmian. Wszelkie nawozy naturalne stałe, takie jak obornik, pomiot, komposty mogą być stosowane na gruntach ornych do końca października, a na TUZ-ach, uprawach trwałych i wieloletnich można je stosować do końca listopada. Stosowanie azotowych nawozów sztucznych i naturalnych płynnych takich jak np. gnojowica można stosować na gruntach ornych do 20 października. Istnieją jednak pewne odstępstwa obszarowe pozwalające na stosowanie tych nawozów do 25 października lub w innych obszarach kraju jedynie do 15 października. Krótszy okres nawożenia obowiązuje w 171 gminach w sześciu województwach, a przedłużone stosowanie nawozów naturalnych jest możliwe w niemal 2000 gminach na terenie wszystkich województw. Wykaz gmin objętych różnymi terminami nawożenia znajdują się w załącznikach do ustawy azotanowej. Na trwałych użytkach zielonych i uprawach trwałych możliwe jest stosowanie nawozów azotowych mineralnych i naturalnych do 31 października na terenie całego kraju.
Fot. 1. Podstawowe terminy stosowania nawozów azotowych (źródło Dz.U. 2023 poz. 244)
O terminie decydują warunki na polu
Ustawodawca przewidział jednak przeszkody, które mogą uniemożliwić wykonanie nawożenia azotowego w przewidzianych terminach. Stosowanie wszelkich nawozów zawierających azot można wydłużyć do końca listopada, jeśli niekorzystne warunki pogodowe takie jak susza, nadmierna wilgotność uniemożliwiły dokonanie nawożenia wcześniej. Ze względu na różnice geomorfologiczne terenów, różne wymagania roślin i odmienne technologie uprawy to do rolnika należy ocena warunków, w których dokonać można lub nie nawożenia.
Jeszcze dłużej można stosować nawożenie pod zasiewy po późno zbieranych przedplonach jak np. kukurydza czy buraki. Wówczas można nawozić azotem do końca kalendarzowej jesieni, czyli do 21 grudnia, jednak musi to być powiązane bezpośrednio z wykonaniem siewu rośliny ozimej. Dawka nawozu azotowego w tym przypadku nie może przekroczyć 30 kilogramów czystego składnika na hektar. Taki zabieg agrotechniczny należy udokumentować wraz z terminem zbioru przedplonu, dawkę i rodzaj zastosowanego nawozu oraz termin siewu oziminy.
Fot. 2. Jesienne terminy nawożenia azotowego można samodzielnie przesunąć, jeśli warunki pogodowe lub późne przedplony nie pozwoliły wykonać nawożenia wcześniej.
Wyłączenia te pozwalają na racjonale wykonywanie prac polowych, z uwzględnieniem rzeczywistych warunków na polu. Należy mieć jednak na uwadze pozostałe aspekty środowiskowe od których odstępstw nie ma. Trwale zamarznięta gleba, pokryta śniegiem, zalany lub nasycony wodą grunt to sytuacje, w których nie można stosować nawozów azotowych niezależnie od okoliczności.
