USD -
3.8249
EUR -
4.2693
GBP -
5.0728
DKK -
0.5723
Burak to wymagająca w ochronie roślina, ale przez ostatnie lata pozwala solidnie zarobić. Watro więc zadbać o jego zdrowotność, zwłaszcza, jeśli mamy zaplanowane późne odstawy surowca. Im dłużej liście będą zdrowe, tym więcej cukru uda się zgromadzić w korzeniach. Na pierwszy zabieg nie można czekać do widocznych objawów chwościka.
Uprawa buraka cukrowego wiąże się z wysokimi nakładami w porównaniu do pozostałych roślin rolniczych. Wysokie zapotrzebowanie nawozowe, kilkukrotne odchwaszczanie, ochrona fungicydowa i na koniec kosztochłonny zbiór wynagradza jednak wysoka cena jaką oferują cukrownie. Do zalet uprawy tej rośliny należy pewność co do ceny sprzedaży już przed rozpoczętym sezonem, dzięki prężnemu działaniu związków plantatorów i negocjacji warunków kontraktacji.
Chwościk to najgroźniejsza choroba buraka cukrowego, mogąca w ekspresowym tempie zakończyć możliwości gromadzenia cukru, a co gorsza w następstwie zmniejszyć jego ilość. Aby doszło do infekcji chwościkiem, muszą wystąpić sprzyjające warunki do jego rozwoju. Do takich należą wysoka wilgotność w łanie oraz temperatura. Występujące obecnie poranne rosy, wysoka wilgotność powietrza i zwilżenie liści sprzyjają rozwojowi sprawcy chwościka – grzyba Cercospora beticola. Temperatury w ciągu dnia w zakresie 25-30°C również są optymalne do rozwoju tej choroby. Jedynym czynnikiem zmniejszającym presję infekcji są nocne temperatury powietrza spadające poniżej 15°C. Może to jednak tylko spowolnić infekcje, lecz nie wyeliminuje jej całkowicie. Czas, kiedy grzyb ma nie do końca optymalne warunki, to dobry moment na zastosowanie pierwszych zabiegów ochronnych. Tym bardziej, że wkrótce warunki do infekcji polepszą się i może być za późno by powstrzymać objawy choroby. Pojawiające się szare cętki z bordową obwódką to znak, że zabieg został spóźniony. Od infekcji do pojawienia się widocznych objawów mija kilkanaście dni, dlatego zawsze trzeba działać z wyprzedzeniem, obserwując warunki pogodowe. Pozostawiając buraki całkowicie bez ochrony w ciągu kilku tygodni dojdzie do całkowitego zniszczenia liści, a rośliny próbując się bronić będą wypuszczać nowe liści, kosztem zgromadzonego w korzeniach cukru. Doprowadzi to do kilkudziesięcioprocentowej straty w masie korzeni i zawartości cukru.
Brak ochrony przed chwościkiem całkowicie zniszczy liście, sprowokuje roślinę do budowy nowych i jednocześnie spowoduje spadek cukru i masy korzeni.
Nie tylko chemia
W walce z chwościkiem można korzystać z wielu fungicydów, opartych na substancjach z grupy strobiluryn jak np. azoksystrobina i piraklostrobina, triazoli, wśród których znajduje się np. tebukonazol, difenokonazol, mefentriflukonazol czy fenpropidyny jako przedstawiciela strobiluryn. Bardzo skuteczne są jednak także preparaty nawozowe zawierające miedź i siarkę. Te pierwiastki zaburzają wiele procesów metabolicznych niektórych grzybów i skutecznie zabezpieczają przed infekcją.
Obecnie zarejestrowany jako środek ochrony roślin jest jeden preparat zawierający w swoim składzie miedź i siarkę. Jest to spowodowane wysokimi kosztami badań w celu rejestracji przeciwko chorobom. Znacznie więcej środków zarejestrowanych jest jako nawozy, ponieważ wymaga to mniej pozwoleń i niesie ze sobą niższe koszty. Skuteczność działania może być jednak równie zadowalająca. Dodatek miedzi do standardowych fungicydów znacząco poprawia skuteczność zwalczania chwościka i umożliwia obniżenie dawek fungicydów.
Miedź systemiczna
Od pewnego czasu rośnie popularność preparatów określanych jako miedź systemiczna lub miedź układowa. W odróżnieniu od miedzi w postaci wodorotlenków lub tlenochlorków, będących mineralnymi formami tego pierwiastka, miedź systemiczna jest miedzią organiczną w postaci chelatu. Ma ona zdolność do wnikania wewnątrz tkanek roślin, podczas gdy standardowe formy miedzi pozostają na powierzchni, chroniąc przed infekcją z zewnątrz. Przez swoje systemiczne działanie, nowe formulacje miedzi skuteczniej chronią przed chorobami grzybowymi. Dużą zaletą jest tu nieograniczone minimum temperaturowe do działania. Zastosowanie miedzi systemicznej może pełnić funkcję zabiegu T0 w ochronie przed chwościkiem lub stanowić dodatkową pomoc w zabiegu podstawowym. Oprysk przed widocznymi objawami choroby może opóźnić jej wystąpienie nawet o 3 tygodnie, czyli podobnie jak standardowe zabiegi chemiczne. W zabiegu T0, czyli profilaktycznym, wyprzedzającym infekcję, zastosowanym tuż po deszczu a przed upałami, czyli warunkami optymalnymi do rozwoju chwościka, można użyć także azoksystrobiny w połączeniu w wodorotlenkiem miedzi. Taki zabieg nie dość, że zabezpieczy przed infekcją, to fizjologiczny efekt zieloności wywoływany przez azoksystrobinę podkręci tempo wegetacji i gromadzenia cukru. Celem zabiegu T0 jest opóźnienie pierwszego mocnego zabiegu chemicznego. Jeżeli zauważymy widoczne objawy chwościka, należy zareagować interwencyjnie preparatami zawierającymi difenokonazol, tebukonazol, fenpropidynę lub fluksapyroksad, najlepiej w towarzystwie azoksystrobiny.
Walkę z chwościkiem należy rozpocząć, zanim zaobserwuje się jej pierwsze objawy – szare cętki z bordowymi obwódkami.
Odmiany bardziej odporne
Postęp hodowlany dostarcza nam wiele odmian mniej podatnych na ataki chwościka. Różnice widać doskonale na kolekcjach odmian demonstrowanych podczas różnych dni pola. Jesienią można tam obserwować znaczące różnie w porażeniu przez choroby. Wybór odmian bardziej odpornych może pozwolić na zmniejszenie częstotliwości wykonywanych zabiegów, przynosząc realne oszczędności. Niemożliwe jest jednak całkowite wyeliminowanie ochrony, szczególnie przy późnych zbiorach.
Ważne obserwacje
Kluczową kwestią w ochronie przed chwościkiem jest bliska obserwacja roślin. Konieczne jest wejście na pole co kilka dni i przyjrzenie się liściom, czy nie pojawiają się jakieś zmiany chorobowe. Ułatwić monitoring może wysianie kilku buraków ćwikłowych w oznaczonym miejscu i monitorowanie ich stanu. Na buraku ćwikłowym objawy zakażenia pojawią się znacznie szybciej i wskażą nam odpowiedni moment na zabieg w buraku cukrowym. Jeżeli pole znajduje się nie dalej niż kilka kilometrów od domu co zapewni takie same warunki meteo, można obserwować buraczki także w przydomowym ogródku. Chwościk buraka jest chorobą na tyle kosmopolityczną, że monitorując rośliny należy sobie zadawać pytanie, kiedy, a nie czy się pojawi.
