Które odmiany zbóż ozimych najlepiej sprawdziły się w 2022 roku?

Centralny Ośrodek Badania Roślin Uprawnych podał wstępne wyniki plonowania zbóż ozimych w 2022 roku. Są to cenne informacje, które pozwalają prześledzić stabilność plonowania konkretnych odmian w ciągu ostatnich trzech lat, a także poznać możliwości nowo zarejestrowanych odmian. Znacznie ułatwia to wybór odmiany na nadchodzący sezon. Tegoroczne plony zbóż ozimych były wyższe od zeszłorocznych, a w artykule znajduje się odpowiedź które odmiany plonowały najlepiej w bieżącym roku.

Plony lepsze niż rok temu

Choć był to trudny rok dla branży rolniczej, plony zbóż w doświadczeniach były o kilka procent wyższe niż w zeszłym sezonie. Ze względu na precyzję doświadczeń, dogodne warunki wzrostu roślin i niewielką skalę poletek nie można odnosić wyników do produkcji towarowej, ale najczęściej dobrze oddają one tendencje różnic w plonowaniu w poszczególnych latach ze względu na rozmieszczenie doświadczeń na terenie całego kraju. Wyniki doświadczeń COBORU dostarczają rolnikom cenne informacje na temat potencjału produkcyjnego poszczególnych gatunków i porównania do siebie różnych odmian.

W tym roku, cztery wzorcowe pszenicy ozimej plonowały lepiej o 570 kg/ha niż rok wcześniej. Siedem najlepiej plonujących odmian uzyskało wynik powyżej wzorca. Badania przeprowadzane są na dwóch różnych poziomach agrotechniki – a1 (przeciętny poziom agrotechniki) oraz a2 (wysoki poziom agrotechniki). Na wysokim poziomie agrotechniki w porównaniu do przeciętnego stosuje się nawożenie azotowe zwiększone o około 40 kg N/ha, prowadzi się co najmniej 2 zabiegi fungicydowe oraz stosuje się regulator wzrostu i nawożenie dolistne. W tym roku, dodatkowe zabiegi pielęgnacyjne poskutkowały zwiększeniem plonu od 500 kg do 1000 kg/ha w zależności od odmiany.

Wyrównane plony pszenicy w grupach

Odmiany pszenic podczas rejestracji i późniejszych badań są klasyfikowane do grup technologicznych na podstawie uzyskiwanych parametrów wypiekowych. Pszenice o najlepszych walorach jakościowych mąki są przypisywane do grupy „E” – elitarnej. W przypadku pszenic ozimych niezwykle trudno uzyskać takie parametry, dlatego w Krajowym Rejestrze wpisane jest zaledwie kilka odmian spełniających te wymagania, a w tegorocznych badaniach nie pojawiła się żadna z nich. Odmiany pszenic jarych znacznie łatwiej osiągają dobre parametry piekarnicze. Największy odsetek odmian pszenic ozimych spełnia wymagania grupy „A” – jakościowych pszenic chlebowych. Posiadają one duże wymagania co do stanowiska i pielęgnacji, oraz zwykle plonują nieco gorzej od pszenic z grupy „B” - odmian chlebowych. Przewagą odmian z grupy „B” jest większa niezawodność plonowania w różnych warunkach pogodowych i glebowych. Minusem jest natomiast trudniejsze uzyskanie parametrów pszenicy konsumpcyjnej w niesprzyjających latach do uprawy. W tym roku różnice w plonowaniu między grupą „A” i „B” nie były tak duże jak w poprzednich latach co może świadczyć do dość sprzyjającym roku do uprawy tego gatunku. Zapewne sytuacja różniła się w zależności od regionu, co przedstawią dokładne wyniki badań publikowane w przyszłym roku po zebraniu wszystkich danych. Na ten moment najwyższym plonem w grupie „A” odznacza się hybrydowa odmiana Hyvega hodowli Saaten - Union. Średnio w doświadczeniach wydała plon 10,08 t/ha na przeciętnym poziomie agrotechniki oraz 10,71 t/ha przy agrotechnice na wysokim poziomie. Różnice w plonie odmian hybrydowych pszenicy nie są tak imponujące jak w przypadku żyta, ale z każdą nową odmianą widać postęp w tym zakresie. Na takim samym poziomie plonowała najlepsza odmiana z grupy „B” – Bulldozer z hodowli IGP. W tej grupie technologicznej uzyskiwane plony przez różne odmiany były bardzo wysokie i stabilne, o czym świadczy uzyskanie drugiego miejsca w plonowaniu przez 7 odmian na poziomie agrotechniki a1. Bright, LG Mondial, Liberia, Polarkap, Revolver, RGT Provision oraz SU geometry to nowe odmiany, które od razu wyróżniły się wysokim plonowaniem na poziomie 9,89 t/ha.

Pszenżyto nie zawodzi

To był również dobry rok dla uprawy pszenżyta. Odmiany wzorcowe plonowały niemal 800 kg/ha więcej jak w zeszłym roku i uzyskały wynik na poziomie 9,05 tony z hektara, a pięć najlepszych odmian plonowało wyżej od 4 do 8%. Jest to dobre zboże paszowe, które na słabszych glebach odwdzięczy się wyższym plonem od pszenicy.

Żyto hybrydowe lepsze od populacyjnego

Wśród dostępnych odmian żyta mamy do wyboru kreacje uzyskiwane w wyniku klasycznej hodowli jak i w wyniku hybrydyzacji. W przypadku gatunków obcopylnych takich jak kukurydza czy żyto, plony odmian powstałych w wyniku skrzyżowania dwóch linii wsobnych odznaczają się znacznie większym wigorem. Stoją za tym również dużo większe plony, co w przypadku żyta hybrydowego oznacza zwyżkę plonowania o 20-30% w stosunku do odmian populacyjnych. Najlepsza spośród odmian populacyjnych plonowała na poziomie 8,28 t/ha, a najlepiej plonująca odmiana hybrydowa wydała 9,89 tony ziarna z hektara. Jest to duża różnica, pozwalająca zwiększyć opłacalność uprawy tylko przez wybór odpowiedniej odmiany. Odmiany z hodowli KWS całkowicie zdominowały czołówkę topowych odmian żyta hybrydowego, gdzie oprócz dwóch najwyżej plonujących odmian kolejne cztery uzyskały ex aequo trzecie miejsce na poziomie agrotechniki a1.

Wielorzędowy jęczmień lepiej plonuje

W przypadku poszukiwania odpowiedniej odmiany jęczmienia ozimego możemy stanąć przed wyborem odmiany o kłosie wielorzędowym lub dwurzędowym. Wyniki badań wskazują, że tych pierwszych jest znacznie więcej na rynku, zapewne z powodu wyższych plonów, których różnice sięgają kilku procent. W tej grupie roślin uzyskano bardzo wysokie i wyrównane plony, o czym świadczy osiągnięcie takiego samego wyniku przez cztery wielorzędowe odmiany i wspólne zajęcie piątego miejsca w badaniach COBORU.

Którą odmianę wybrać do siewu?

Ze względu na przeogromną liczbę odmian zbóż nie jest łatwo wybrać odpowiednią. Oprócz kierowania się plonem danej odmiany powinniśmy zwracać uwagę także na zimotrwałość. W ostatnich latach zimy są łaskawe, ale ze względu na klimat w jakim znajduje się nasze państwo, prędzej czy później zdarzy się zima, która na polach zweryfikuje zimotrwałość odmian. Czy ryzyko się opłaca każdy musi zdecydować sam. Zauważyć można jednak, że odmiany najbardziej zimotrwałe zwykle plonują nieco gorzej od odmian z niższą oceną zimotrwałości.

Na podstawie lokalnych obserwacji doświadczeń COBORU aktualizuje co roku Listę Odmian Zalecanych do uprawy na terenie każdego z województw. Warto skorzystać z tej pomocy, bowiem wpisywane są tam odmiany wyróżniające się szeregiem cech, które składają się na dobre przystosowanie odmiany do konkretnego makroklimatu. Listy zawierające wszystkie gatunki roślin rolniczych można znaleźć na stronach COBORU, a poniżej prezentujemy mapkę z odmianami zboża najczęściej uprawianego w naszym kraju – pszenicy ozimej. 

Grafika: Odmiany pszenicy ozimej zalecane przez COBORU do uprawy na terenie województw w 2022 roku.

Autor: Radek Nowicki

Pasjonat rolnictwa i nauki. Łączę oba te zainteresowania pracując w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym jako Specjalista ds. Doświadczalnictwa, oraz ucząc się w Szkole Doktorskiej UTP w dyscyplinie Rolnictwo i Ogrodnictwo. Tematem, którym się zajmuję to nowinka w postaci grochu ozimego i jego mieszanek z zbożami. Szczególnie interesuje mnie uprawa roślin, coraz dokładniejsze poznawanie i wyjaśnianie ich potrzeb. Dążę do tego, aby nauka ułatwiała pracę rolnikom, wskazywała nowe kierunki działań przynosząc zyski im i środowisku.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.   Wszystkie artykuły autora

Najnowsze artykuły autora:

• Konsumpcja z pszenicy B-klasowej. Czy to możliwe?
• Brak deszczu i nierówne wschody rzepaku – co robić?
• Pogotowie rzepakowe, czyli co robić w nagłych przypadkach
• Próby glebowe po żniwach odpowiedzą, ile dać nawozu
• Po żniwach czas na wapno