Kiszonka z kukurydzy to podstawowa pasza objętościowa w żywieniu bydła. Od jej jakości zależą parametry produkcyjne, a więc należy zadbać by była najwyższej jakości. Kiedy kukurydza posiada około 35% suchej masy wówczas jest idealny czas na jej zbiór. Istnieje kilka sposobów na monitorowanie zawartości suchej masy w kukurydzy o których więcej w artykule.
W tym roku w Polsce zasiano ponad 1,8 mln ha kukurydzy, z czego około 0,6 mln ha zostanie przeznaczone na kiszonkę. Jest to surowiec wykorzystywany do celów energetycznych w biogazowniach, ale przede wszystkim w gospodarstwach posiadających bydło mleczne lub mięsne. Stanowi ona najważniejszą paszę objętościową dostarczająca bydłu energii w postaci skrobi oraz pewnej ilości białka. Bez dobrej kiszonki nie można myśleć do wysokich wydajności mleka oraz przyrostów mięsa. Podstawowym elementem kształtującym strawność kiszonki jest zawartość suchej masy roślin w czasie zbioru. Optymalnie parametr ten powinien wynosić od 30 do 35%. Wówczas rośliny zbliżają się do końca gromadzenia skrobi a masa jest na tyle wilgotna, aby ją dobrze ubić i przygotować do fermentacji. Im bardziej sucha kiszonka, tym gorszą posiada strawność oraz więcej powietrza zostaje w pryzmie co prowadzi do procesów gnicia i butwienia pogarszających jakość i smakowitość paszy.
Termin zbioru kukurydzy na kiszonkę
O dacie zbioru nie powinien decydować dzień w kalendarzu ani dostępność usługodawcy. Choć łatwo powiedzieć należy być świadomym, że zbyt wczesny lub zbyt późny zbiór kukurydzy na kiszonkę przynosi realne straty w wydajności produkcji mleka lub mięsa. W zależności od regionu i panującej do tej pory aury przełom sierpnia i września to odpowiedni moment na rozpoczęcie monitorowania zawartości suchej masy w roślinach.
Jak mierzyć suchą masę kukurydzy
Metod na określanie suchej masy roślin jest kilka, ale najczęściej wykorzystywana jest zmodyfikowana metoda wagowo-suszarkowa. Ze względu na powszechność i niską cenę, suszarkę często zastępuje kuchenka mikrofalowa, która również pozwala na odparowanie wody z surowca. Urządzenie to jednak powinno być przeznaczone tylko do tego celu, ponieważ zabrudzenia i zapachy pozostawiane przy suszeniu kukurydzy skutecznie uniemożliwią dalsze wykorzystanie sprzętu do celów domowych.
Pierwszym krokiem jest pobranie kilku roślin z miejsc na polu, które odzwierciedlają warunki dla większości zbieranej plantacji. Rośliny należy rozdrobnić sekatorem lub za pomocą rozdrabniacza gałęzi, aby możliwe było pobranie dokładnie 100 gramów zielonki z całych roślin. Ilość tą należy wysuszyć za pomocą wspomnianej wcześniej kuchenki mikrofalowej lub innej posiadanej suszarki. Jeżeli wiemy, że niedługo rośliny osiągną prawidłowy udział suchej masy, podczas suszenia w mikrofali należy wstawiać szklankę z wodą, aby susz nie uległ zapłonowi. Jeżeli masa roślin po wysuszeniu wynosi 30 – 35 gramów, oznacza, że kukurydza zawiera odpowiednią ilość suchej masy, aby dobrze zakisić kukurydzę. Przy przeciętnych warunkach pogodowych we wrześniu dzienny przyrost suchej masy wynosi około 0,5 % natomiast w warunkach ponadprzeciętnie suchych i ciepłych rośnie do 0,7% na dzień. De dane pomogą wyznaczyć dzień kolejnych pomiarów.
Linia mleczna
Inną metodą, lecz mniej dokładną jest szacowanie poziomu suchej masy na podstawie dojrzałości ziarna. W tym celu należy przełamać kolbę w połowie jej długości i zaobserwować przebieg linii mlecznej. Ziarno kukurydzy dosycha sukcesywnie od góry nasiona ku jego nasady. Granica między szklistą a jeszcze białą częścią ziarna nazywana jest właśnie linią mleczną. Gdy granica ta jest w 1/3 wysokości ziarna licząc od góry oznacza to, że sucha masa całej rośliny mieści się w optymalnym zakresie. W latach mokrych i przy odmianach długo pozostających zielonych, optymalny poziom suchej masy w roślinie może zostać osiągnięty dopiero gdy linia mleczna znajduje się w połowie ziarniaka. Podobnie w skrajnie suchych warunkach, gdy liście wcześnie zasychają kukurydza może być gotowa do zbioru już przy linii mlecznej na wysokości 1/4 ziarniaka. Z tego powodu metoda ta nie jest w pełni dokładna i należy stosować poprawkę na aktualnie panujące warunki atmosferyczne.
Nowoczesne metody w określaniu zawartości suchej masy
Dotychczasowe osiągnięcia techniki pozwoliły naukowcom i inżynierom wykorzystać dane satelitarne i na ich podstawie określać suchą masę na polach. Taką usługę oferuje jedna z czołowych firm hodowlanych w przypadku zakupu odmian objętych satelitarnym pomiarem suchej masy. Znajomość odmiany, przebadanej dynamiki gromadzenia masy pozwala na podstawie zdjęć satelitarnych pozwala precyzyjnie określić aktualną sucha masę oraz prognozę jej zmian w ciągu najbliższych siedmiu dni. Jest to przydatne narzędzie szczególnie na mozaikowatych polach, gdzie kukurydza nierównomiernie dojrzewa, ponieważ algorytm wyliczy średnią dla całego pola oraz przedstawi wizualizację rozkładu tego ważnego parametru na całej plantacji.
Odmiany Stay Green
Część odmian przydatnych na kiszonkę posiada cechę długiego pozostawiania zielonych liści pomimo dojrzałości ziarna. Wówczas okienko optymalnego terminu zbioru jest wydłużone ze względu na wysoką zawartość wody w liściach i łodydze, które kompensują wysoką suchą masę samych kolb. Jest to bardzo pozytywna cecha, podnosząca wartość energetyczną kiszonki z powodu pełnego zakończenia gromadzenia skrobi w nasionach. Jednak w tym przypadku należy zadbać jeszcze bardziej o dobre rozdrobnienie twardych już ziaren, aby mogły zostać strawione przez zwierzęta.
