Nie tylko azot na słomę.

29 lipiec 2014 16:04

Redakcja

W kraju coraz mniejsze pogłowie zwierząt gospodarskich zmusza rolników do pozostawienia słomy zbóż na polu.

Jest ona bardzo dobrym nawozem organicznym ale tylko wtedy, gdy rolnik pamięta o spełnieniu kilka dodatkowych warunków. Po pierwsze słoma przed przyoraniem powinna być dobrze rozdrobniona tj. na odcinki długości ok.10 cm. Kolejnym bardzo ważnym elementem agrotechniki jest sposób przykrycia słomy, którą należy jak najlepiej wymieszać z glebą. Bardzo dobre rezultaty uzyskuje się przy zastosowaniu wszelkiego rodzaju bron talerzowych i kompaktowych. Jednak przed wymieszaniem słomy z glebą rolnik powinien pomyśleć o zapewnieniu jak najlepszych warunków do jej rozkładu. Najważniejsze zadanie do spełnienia w tym momencie to dostarczenie mikroorganizmom glebowym pożywienia.

Sama słoma zbóż ze względu na niekorzystny stosunek węgla do azotu i dużą zawartość ligniny nie jest wystarczającym „pokarmem” mikroorganizmów, ponieważ jest trudna do rozłożenia. Głównym pożywieniem mikroorganizmów jest azot. Jeżeli azot nie zostanie dostarczony do gleby wraz ze słomą, to możemy się spodziewać późną jesienią żółknięcia zasiewów ozimin. Stanie się tak z prostego powodu, otóż bakterie rozkładające słomę pobiorą z gleby azot potrzebny do budowy ich organizmów. W efekcie w glebie nie wystarcza azotu dla roślin. Dlatego bardzo ważny jest dodatek azotu na słomę. Zwykle powinno to być 6-8 kg N w czystym składniku na każdą tonę przyorywanej słomy.

Dla ułatwienia określenia plonu słomy jak i dawki potrzebnego do zastosowania azotu przydatna jest znajomość stosunku plonu ziarna do plonu słomy (Tabela 1). Dla przykładu: zebrano 5 ton ziarna żyta ozimego, którego stosunek plonu ziarna do plonu słomy wynosi 1-1,4. Aby obliczyć plon słomy wystarczy pomnożyć plon ziarna razy 1,4 i otrzymamy plon słomy. Tak więc 5t ziarna razy 1,4 to się równa 7 ton słomy. Potrzebną ilość azotu obliczmy mnożąc plon słomy, czyli 7 ton razy ilość dostarczanego azotu, w tym przypadku 8 kg/N/ha. W tym przypadku potrzebne jest dostarczenie 56 kg N co odpowiada ok. 122 kg mocznika.

Dodatek azotu zwykle nie jest konieczny na polach, gdzie była rozdrabniana słoma, gdy w kolejnym sezonie planowane są zasiewy zbóż jarych. Także na słomę jęczmienną i owsianą dawkę azotu można zmniejszyć do 4kg azotu na każdą tonę słomy. O rozkładzie słomy nie tylko decyduje zawartość azotu w glebie. Mikroorganizmy do szybszego działania potrzebują energii, a jej nośnikiem jest fosfor. Na każdą przewidywaną tonę przyszłego plonu ziarna zaleca się zastosować po 8 kg P w czystym składniku. Zaletą stosowania fosforu w tym terminie jest fakt, że zostanie on wbudowany w mikroorganizmy glebowe i nie ulegnie uwstecznieniu, czyli będzie w większej ilości dostępny dla roślin, ale nie można zapominać, że dopiero wtedy, gdy mikroorganizmy które go wbudowały obumrą. W celu uzupełnienia azotu najlepsze są takie nawozy jak RSM, saletra amonowa czy mocznik. Jeżeli ktoś chce poprawić jeszcze aktywność mikroorganizmów w celu szybszego rozkładu słomy bardzo dobry jest do tego fosforan amonu, a z płynnych nawozów organicznych gnojowica. Należy także mieć na uwadze, że azot i fosfor to nie wszystko. Mikroorganizmy do szybkiego rozkładu słomy potrzebują dodatkowo odpowiedniego pH, które powinno być na poziomie lekko kwaśnego i wyższym. Gdy jest za niskie koniecznością staje się wapnowanie. Inny problemem może być zjawisko polegające na tym, że w kolejnym roku wyoruje się zeszłoroczna słoma. Zwykle świadczy to o konieczności zastosowania preparatów mikrobiologicznych, które zaszczepią glebę nowymi mikroorganizmami.

Dzięki przyoraniu słomy do gleby z każdą toną wraca do gleby ok. 7 kg N, 3kg P oraz 16kg K. Pamiętajmy o tym, że słoma to też nawóz.

Tabela 1. Stosunek plonu ziarna do plonu słomy u zbóż.