W tym roku wszystkie uprawy zbóż w kraju dotknęła susza. Jednak poziom strat był różny. Zdecydowanie tymi o mniejszych stratach w plonie były zboża ozime. Dlaczego lepiej sobie poradziły z suszą? Otóż odpowiedź jest prosta, trafiły na bardziej sprzyjające warunki do wzrostu wczesną wiosną, kiedy zboża jare dopiero wschodziły. Gdy rolnicy przygotowywali pola do zasiewów zbóż jarych, często przesuszając rolę, zboża ozime wykorzystywały już zgromadzoną po zimie wodę. Dzięki temu plonowały wyżej.
W warunkach słabszych gleb, przy niewielkich opadach w ciągu roku lepiej od zbóż jarych plonują zboża ozime. Zawdzięczają to silniejszemu, lepiej rozbudowanemu systemowi korzeniowemu. Dodatkowo zboża ozime są mniej wrażliwe na zakwaszenie gleby. Siejąc jęczmień jary na glebie o niskim odczynie, możemy być pewni, że jego system korzeniowy będzie płytki i słaby.
Jednak nie wszystkie zboża ozime mają silny system korzeniowy. Przy wyborze odmiany szczególną uwagę należy zwrócić na długość słomy. W genetyce trudno jest rozdzielić geny odpowiedzialne za długość słomy od tych odpowiedzialnych za długość korzeni. Zwykle wraz ze skróceniem słomy, spada długość korzeni. Dlatego spodziewając się suszy lepiej siać odmiany zbóż o tradycyjnej długości słomy, a nie odmiany krótkosłome. Dodatkową wadą siewu odmian krótkosłomych jest mniej materii organicznej, która trafia do gleby, a im materii organicznej jest w glebie więcej, tym lepiej magazynuje ona wodę opadową.
Często plony zbóż jarych są tylko złudne wysokie. Jedna przyczepa owsa, jęczmienia jarego często waży mniej niż jedna przyczepa ziarna zbóż ozimych. Wynika to zwykle z obecności łuski i ości. Może ktoś powiedzieć, że przy siewie zbóż ozimych jest pewne ryzyko związane z wymarznięciem, którego prawie nie ma przy siewie zbóż jarych. To prawda, jednak gdy rolnik przy wyborze odmiany będzie kierował się jej mrozoodpornością ryzyko niepowodzenia uprawy jest znikome. A jeśli nawet, zawsze uprawę można ubezpieczyć od skutków negatywnego przezimowania. Firmy ubezpieczeniowe chętnie ubezpieczają od tego ryzyka, w przeciwieństwie do suszy.
Wysiew zbóż jarych ma swoje uzasadnienie jedynie w dwóch przypadkach. Pierwszy, to gdy walczymy z chorobami grzybowymi, a drugi gdy w gospodarstwie posiadamy tzw. zimną glebę. W takich przypadkach odsunięcie przyjścia zboża po zbożu w czasie, czy też wiosenna uprawa pod jare mają swoje uzasadnienie. Starajmy się siać zboża ozime, które wyżej i wierniej plonują, a zboża jare w ostateczności. Przy grożących nam coraz częściej suszach taka decyzja może wpłynąć znacząco na nasze przyszłe zbiory, a tym samym wyniki ekonomiczne gospodarstwa.
Dla serwisu CenyRolnicze.pl:
mgr inż. Mariusz Kowalski
Katedra Agronomii
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu