Zbliża się czas siewu zbóż ozimych. Wielu z rolników zastanawia się czy kupić ziarno kwalifikowane, czy może wyczyścić i zaprawić ziarno zebrane z własnego pola. Odpowiedź na to pytanie nie jest taka prosta. Wszystko zależy od ceny kwalifikowanego materiału siewnego, od ceny ziarna zboża na rynku, kosztów zaprawiania i robocizny oraz średnich plonów uzyskiwanych w gospodarstwie.
Dla naszych obliczeń przyjmijmy, że pszenica w skupie kosztuje: 650 zł/t, kwalifikowany materiał siewny: 1650 zł/t, dopłata do materiału siewnego to 80 zł. Wysiewamy na hektar 160 kg pszenicy. Koszt obsiania jednego hektara pszenicą, przy powyższych cenach wynosi 264 zł minus dopłata do materiału siewnego z ARR (80zł), co w sumie daje 184 zł.
Policzmy teraz ile kosztuje tak naprawdę nasz własny materiał siewny. Same ziarno to koszt 104 zł, do tego trzeba zwiększyć normę wysiewu o jakieś 15%, dlatego należy wysiać więcej o ok. 24 kg, co kosztuje dodatkowe 15,60 zł. Dalej materiał ten trzeba wyczyścić i zaprawić. Koszt tylko zaprawy to 33,12 zł (koszt śrdniej jakości zaprawy wynosi około 180 zł na tonę ziarna).
Kolejna sprawa to agencja nasienna, która pobiera opłaty licencyjne za wysiew każdej odmiany, zarówno krajowej jak i zagranicznej. Wg ustanowionego w naszym kraju prawa każdy, kto wysiewa zboże z własnego rozmnożenia i ma 25 ha i więcej musi odprowadzić opłatę licencyjną. Z tego obowiązku należy wywiązać się do 30 dni po wysiewie odmiany chronionej. Opłata ta zależy od gatunku i odmiany i wynosi połowę opłaty licencyjnej. W naszych obliczeniach przyjmijmy, że wynosi ona 9 groszy za każdy kilogram wysianego ziarna. Opłata licencyjna wyniesie więc ok. 16 zł/ha.
Podsumowując bezpośrednie wydatki: koszt nasion kwalifikowanych wysianych na 1 ha po odjęciu dopłaty do kwalifikowanego materiału siewnego wynosi 184 zł. Natomiast koszt naszego materiału siewnego wyprodukowanego we własnym zakresie wynosi ok. 169 zł. Taka jest relacja bezpośrednia kosztów zakupionego kwalifikowanego materiału siewnego, a przygotowanego przez nas. Jednak wielu z rolników przy tych kalkulacjach zapomina o zjawisku wyradzania się materiału siewnego. Zwykle kupujemy materiał siewny kwalifikowany C1, zebrane z tego ziarno, jeżeli było by poddane kwalifikacji polowej posiadało by w kolejnym roku stopień odsiewu C2. Wraz z wysiewem nasion o niższym stopniu kwalifikacji tracimy ok. 10 % plonu, im ten stopień odsiewu jest niższy tym spadek plonu jest również niższy.
Wysiewając nasiona kwalifikowane, możemy spodziewać się plonu wyższego o 10% od plonu uzyskanego z nasion z własnego rozmnożenia. Przy plonie 6 ton, 10 % to 600kg. (Przy 10 ha jest to 6 ton!!!). Sprzedając 600kg ziarna więcej z ha zyskujemy dodatkowy przychód w kwocie 415 zł. Przy wysiewie własnych nasion o zwyżce plonu nie ma mowy. Dodatkowo wysiewając nowe odmiany zbóż, zwiększamy plony w gospodarstwie. Hodowla co roku zwiększa plonowanie roślin o 50 kg. Poza tym firmy produkujące materiał siewny zwykle posiadają lepszy sprzęt dzięki czemu lepiej doczyszczą nasiona i dokładniej je zaprawią, co pozwala na oszczędności w ochronie chemicznej uprawy. Powyższe kalkulacje pokazują, że warto wysiewać kwalifikowany materiał siewny. Pozwala to na korzystanie z najnowszych osiągnięć hodowli, a dzięki temu przy tych samych nakładach uzyskiwać wyższe plony.
Tabela 1. Różnica w kosztach między siewem materiału kwalifikowanego, a nasionami własnymi.
Kryterium Nasiona kwalifikowane [zł/ha] Nasiona własne [zł/ha] Koszt nasion na ha 160 kg x 1650,00 zł = 264,00 160 kg x 650,00 zł = 104,00 Zwiększenie normy wysiewu 0 24 kg x 650 zł = 15,60 Koszt zaprawy 0 33,12 Dopłata do materiału siewnego 80,00 0 Opłata od rozmnożeń własnych 0 16,00 Zwyżka plonu o 10% (plon 6 T) 415 0 Wynik końcowy + 231,00 zł/ha - 168,72 zł/ha
Dla serwisu CenyRolnicze.pl:
mgr inż. Mariusz Kowalski
Katedra Agronomii
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu