Spośród wszystkich składników mineralnych, które pobiera roślina, największy wpływ na wysokość plonu ma azot. W celu właściwego zastosowania startowej wiosennej dawki azotu musimy w pierwszej kolejności ocenić zdrowotność i fazę rozwojową plantacji. Błędem jest stosowanie corocznie tej samej ilości nawozu w tym samym terminie.
W każdym sezonie różny jest termin siewu, stosowane odmiany, rośliny przypadają na innych polach o różnej zasobności. Wreszcie różny jest przebieg pogody jesienią i zimą co wpływa na rozwój i pokrój roślin. Z tego powodu o wiele lepsze jest indywidualne rozpoznanie wymagań pokarmowych rośliny niż trzymanie się schematów i dat w kalendarzu. Pozwoli to na efektywne stosowanie nawozu, którego cena jest wysoka. Jeśli plantacja jest słaba, była późno zasiana lub jest uszkodzona przez mróz dawka azotu powinna być zdecydowanie większa niż zwykle i zastosowana wcześnie w formie azotanowej, łatwo dostępnej dla rośliny.
Pszenica
W nawożeniu pszenicy ozimej bardzo ważne jest ustalenie odpowiedniej proporcji wysiewanego nawozu. W praktyce sprawdza się dwu lub trzy krotny podział wiosennej dawki nawozu. Do osiągnięcia plonu 8 t/ha wystarczy już 600-650 kłosów na 1m2. Zwiększona dawka azotu w dawce startowej spowoduje silne pobudzenie pszenicy do krzewienia się i wpłynie na zwiększenie ilości źdźbeł. Silne plantacje, dobrze rozkrzewione wymagają zatem mniejszej dawki startowej niż te w słabej kondycji lub późno siane. Pierwszą dawkę stosujemy przed ruszeniem wegetacji lub na jej początku. Na pszenicy, która jest w optymalnej obsadzie i kondycji możemy zastosować 60 kg N. Na silnych plantacjach, które dobrze przezimowały zaleca się mniejszą dawkę, min. 40 kg N/ha. Na pszenicę o małej obsadzie, uszkodzonej przez zimę wskazane jest zastosowanie nawet do 100 kg N/ha. Ważne jest też by przy doborze dawki kierować się własnym doświadczeniem i znajomością pola. Wszystkie nawozy zawierające formę saletrzaną będą tutaj wskazane. Jest nim np. saletra amonowa.
Rzepak
W ustaleniu prawidłowej dawki azotu w rzepaku podobnie jak i pszenicy musimy kierować się potencjalnym plonem jaki chcemy uzyskać. Na każdą tonę nasion rzepak pobiera 50 -60 kg azotu. Cześć azotu jaki pobierze roślina jest dostępny w strefie korzeniowej do głębokości 90 cm. Dobrą ale nadal rzadko stosowaną praktyką jest badanie zawartości azotu mineralnego w glebie N(min), dzięki czemu możemy precyzyjniej wyliczyć dawkę nawozu. Szacując jego ilość bierzemy pod uwagę ilość próchnicy w glebie, rodzaj gleby, przedplonu, przebieg pogody, a także uwilgotnienie gleby. Wartości mogą wahać się od 10 do 80 kg.
Przyjmując wysokość zakładanego plonu rzepaku mnożymy go przez zapotrzebowanie na ten składnik. Przykładowo rzepak, który plonuje na poziomie 4 ton potrzebuje pobrać 200-240 kg N( 4t x 50-60 kg). Następnie od tak wyliczonej dawki odejmujemy ilość azotu mineralnego w glebie np. (240 kg N – 50 kg N min). Otrzymaną wartość dzielimy przez współczynnik wykorzystania nawozu na poziomie 0,8 i otrzymujemy wartość 240 kg azotu, który należy dostarczyć wiosną rzepakowi. W zależności od stanu plantacji i przebiegu pogody wartość tą możemy zwiększyć do 20 %. Tak wyliczoną ilość wiosennego nawożenia azotowego mnożymy od 0,5 do 0,7 aby uzyskać wartość startowej, pierwszej dawki azotu. Wysiana szybko, w warunkach dostatecznej wilgoci, jeszcze przed ruszeniem wegetacji pozwoli roślinom na regenerację uszkodzeń.
Dla Portalu CenyRolnicze.pl:
mgr inż. Stanisław Świtek
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu