Nasiona chwastów przez lata gromadziły się w ziemi na skutek dojrzewania niezwalczonych gatunków roślin i wydawania przez nich nasion. Obecnie przy wysokiej ochronie herbicydowej pól nowe gatunki chwastów pojawiać się mogą w skutek braku przestrzegania przez rolnika czystości materiału siewnego, zawleczenia ich na pole przez narzędzia uprawowe, a także naturalnie np. przenoszone mogą być drogą powietrzną. Prowadząc integrowaną metodę ochrony roślin, do której jesteśmy zobowiązani, w pierwszej kolejności powinniśmy dążyć do ograniczenia presji chwastów na naszych polach.
Niechemiczne metody ograniczania ilości chwastów
Do podstawowych czynności możemy tutaj zaliczyć prawidłowy płodozmian, prowadzenie zabiegów agrotechnicznych takich jak bronowanie, czy wreszcie przestrzeganie przez rolnika terminów agrotechnicznych. Wysoki udział zbóż w strukturze zasiewów prowadzi do kompensacji chwastów charakterystycznych dla danego rodzaju upraw. Do ich zwalczania używamy podobnych herbicydów czego skutkiem jest uodparnianie się chwastów. Zjawisko w Polsce jeszcze mało znane i dotyczące głównie miotły zbożowej, w zachodniej Europie i Stanach Zjednoczonych stanowiące obecnie bardzo duży problem. Aby temu zapobiec powinniśmy dążyć do zmniejszenia udziału zbóż w strukturze zasiewów (co uwzględniając czynniki ekonomiczne jest mało prawdopodobne), ale także wybierać co rocznie herbicydy o różnym systemie działania i stosować metody niechemiczne. Bronowanie jest jedną z nich. Zabieg nieco zapomniany, ale redukujący zachwaszczenie do 50 % i pozwalający opóźnić wykonanie zabiegu herbicydowego.
Chaber, przytulia czepna, czy miotła zbożowa - chwasty trudne do zwalczenia, wymagające użycia wyższych dawek herbicydów.
Wiosenne odchwaszczanie zbóż ozimych może być zabiegiem korekcyjnym, jeśli wykonaliśmy już zabieg jesienią lub podstawowym gdy takiej ochrony nie było. Pierwszą czynnością przed podjęciem decyzji jakim środkiem i dawką wykonać wiosenny oprysk powinna być lustracja pola i ocena stanu plantacji. Ważne jest tu też doświadczenie rolnika i znajomość występujących chwastów na danym stanowisku. Chwasty możemy podzielić na jedno i dwuliścienne, a także ze względu na ich termin wzejścia. Wyróżniamy tu chwasty jare, ozime i zimujące. Z praktycznego punktu widzenia w prawidłowym doborze substancji aktywnej najważniejsze jest prawidłowe oznaczenie wiosną chwastów zimujących. Są to rośliny jare, które mogą wschodzić już jesienią, dobrze zimują, a wegetację wiosenną rozpoczynają szybciej niż zboża. Najbardziej popularne to: chaber bławatek, przytulia czepna, maruna bezwonna, mak polny, fiołek polny, gwiazdnica polna, tasznik , tobołki polne i bardzo groźna miotła polna. Skuteczne zwalczenie chwastów zimujących jest trudniejsze niż chwastów jarych i aby poprawnie tego dokonać najlepiej stosować maksymalne dawki herbicydów i używać mieszanin substancji aktywnych.
Miotłę zwalczyć najlepiej do momentu czterech liści, dwu-liścienne maksymalnie sześciu.
Dobre efekty zwalczania chwastów uzyskujemy do momentu osiągnięcia przez miotłę zbożową 4 liści (maksymalnie do końca fazy krzewienia) i 5, 6 liści chwastów dwuliściennych. Należy dążyć do zwalczania chwastów we wczesnych fazach rozwojowych. Pamiętać należy, że przy stosowaniu herbicydów należy uwzględnić temperaturę powietrza i możliwość wystąpienia przymrozków. Większość środków używanych do wiosennego zwalczania chwastów może być stosowane zarówno w zbożach ozimych jaki i jarych. Różnica polega w wysokości dawki.
Czym zwalczać chwasty wiosną?
Jedną z najpopularniejszych substancji w wiosennej ochronie herbicydowej jest tribenuron metylu (np. Grantstar 75 WG) z grupy sulfonylomoczników. Zwalcza on szerokie spektrum chwastów, a dla poprawy jego efektywności w zwalczaniu przytuli czepnej można go łączyć z fluroksypyrem (np. Tomigan, Steran). Środki zawierające tą substancję czynną mają różne terminy stosowania, ale najlepiej sprawdzają się w zwalczaniu młodych chwastów na początku wiosennej wegetacji. Do grupy sulfonylomoczników należą także takie substancje jak: chlorosulfuron(Glen), sulfosulfuron (Apyros) lub np. propoksykarbazon (Attribut). Częstym rozwiązaniem przez rolników jest stosowanie substancji aktywnej jodosulfuronu, np. Huzar. Sprzedawawane są one w mieszaninach fabrycznych z mezosulfuronem (Atlantis 04 WG), amidosulfuronem (Sekator 125 OD) lub np. tribenuron (Niuance 75 WG). Wymienione mieszaniny zwalczają chwasty dwuliścienne i miotłę zbożową. Wiele z tych środków zaleca się do stosowania już od początku wegetacji. Zaletą sulfonylomoczników jest możliwość ich stosowania w mniejszych temperaturach powietrza.
Kolejną grupą substancji szeroko stosowanych i tanich są substancje z grupy regulatorów wzrostu np. 2,4-D, MCPA występujących w środkach takich jak Chwastox czy Aminopielik. Herbicydy z grupy regulatorów wzrostu wymagają odpowiedniej temperatury stosowania . W czasie oprysku i kilka dni po nim temperatura powinna wynosić minimum 8C, a termin ich zastosowania powinien mieścić się w okresie krzewienia się zbóż. Zastosowanie środków z tej grupy w późniejszych fazach rozwojowych, w momencie strzelania w źdźbło przyczynia się do uszkodzenia kłosów i spadku plonu.
Na rynku istnieje bardzo dużo preparatów o zróżnicowanym składzie chemicznym i zaleceniach terminu stosowania. Najpóźniej możliwy w użyciu środek zgodnie z rejestracją można zastosować w fazie BBCH 39 to znaczy do końca liścia flagowego pszenicy.
Dla Portalu CenyRolnicze.pl:
mgr inż. Stanisław Świtek
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu