Szczepionki są ważnym elementem ochrony zdrowia zwierząt w gospodarstwie. Zachowanie zasad prawidłowego ich przechowywania i podawania jest kluczowe dla zachowania ich pełnej skuteczności. Poniżej wskazujemy na najważniejsze wytyczne i najczęściej popełniane błędy. Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny.
Kluczowa dla skuteczności szczepionek: temperatura
Szczepionki muszą być przechowywane w określonych temperaturach, zazwyczaj mieszczących się między 4°C a 8°C. Dla większości preparatów najbardziej optymalną temperaturą będzie 5°C. Przechowywanie w zbyt wysokiej lub zbyt niskiej temperaturze może zniszczyć preparat i obniżyć skuteczność szczepionki.
Badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii pokazały, że większość lodówek, w których rolnicy przechowują szczepionki dla bydła nie utrzymuje odpowiedniej temperatury. Stwierdzono również, że wielu brytyjskich lekarzy weterynarii ma problem z utrzymaniem odpowiednio schłodzonych szczepionek podczas ich transportu na fermy.
W lodówce powinien być umieszczony specjalny termometr z czujnikiem w środku lodówki. Najlepiej, aby na bieżąco rejestrował temperaturę i informował o przekroczeniu dopuszczalnych progów. Temperatura powinna być monitorowana przynajmniej raz dziennie. Należy również unikać otwierania drzwi lodówki bez potrzeby, aby zminimalizować wahania temperatury.
Istotna jest także lokalizacja szczepionek w lodówce – nie powinny być one umieszczanie w drzwiach lodówki, gdzie temperatura jest najbardziej niestabilna. Nie należy ich też umieszczać zbyt blisko ścian lodówki, aby uniknąć zamarznięcia preparatów.
W lodówce można umieścić butelki z wodą, które będą pomagać utrzymać stabilną temperaturę przy otwieraniu i zamykaniu lodówki. Nie powinny się one stykać ze szczepionkami. Na wypadek awarii lodówki, warto również posiadać zapasowe opakowania z lodem w innej zamrażarce. Pozwolą ochronić preparaty do czasu naprawy lodówki lub przeniesienia ich w bezpieczne miejsce.
Organizacja i utrzymanie higieny
Najlepiej używać oddzielnych lodówek, wyłącznie do przechowywania szczepionek. W tej samej lodówce nie powinny znajdować się inne leki ani preparaty rolnicze, a tym bardziej żywność czy napoje. Warto dodać, że szczepionki nie powinny być przechowywane w dodatkowych, plastikowych pojemnikach, ponieważ będzie to utrudniać cyrkulację powietrza, co może wpłynąć na temperaturę preparatów.
Ważne, aby szczepionki ułożyć tak, aby ich daty ważności były łatwo widoczne. Najnowsze szczepionki powinny być umieszczane z tyłu, a najstarsze z przodu. Przeterminowane lub zniszczone preparaty należy na bieżąco usuwać. Ich użycie może być nieskuteczne i niebezpieczne. Jeśli po otwarciu butelki i użyciu szczepionki pozostaną w niej resztki, nie należy ich dalej przechowywać, ponieważ właściwości preparatu mogą zostać zmienione.
Na koniec warto wspomnieć, aby prowadzić również regularne, przynajmniej coroczne przeglądy sprawności lodówki. Należy też regularnie prowadzić inwentaryzację preparatów, czyścić i dezynfekować lodówkę. Te działania pozwolą nam zachować maksymalną skuteczność i bezpieczeństwo stosowanych szczepionek.
Na podstawie:
Cresswell, Liz, Imogen Richens, and Wendela Wapenaar. "Handling and storing medicines on beef and dairy farms." In Practice 41.4 (2019): 157-162.
