W najnowszych badaniach sprawdzono, jak dodatek choliny (witaminy B4) oraz betainy wpływa na zwiększenie wydajności mlecznej u krów w warunkach wysokich temperatur. Oba suplementy okazały się skuteczne w łagodzeniu skutków stresu cieplnego u zwierząt.
Żywienie kontra stres cieplny
Bydło mleczne szczególnie dotkliwie odczuwa skutki upalnej pogody i wywoływanego nią stresu cieplnego. Wysokie temperatury powodują u krów mlecznych nie tylko fizyczny dyskomfort, ale również mogą prowadzić do zaburzeń płodności, obniżenia mechanizmów odporności i zmniejszać wydajność mleczną. Ten ostatni efekt wynika ze sposobu, w jaki organizm krowy walczy z wysokimi temperaturami: metabolizm zwalnia, dlatego zmniejsza się spożycie paszy i obniża się produkcja mleka. Zmienia się również przepływ krwi w organizmie, aby lepiej rozpraszać ciepło z całej powierzchni ciała, tym samym wymię jest słabiej ukrwione.
Naukowcy poszukują najróżniejszych metod łagodzenia szkodliwego stresu cieplnego u bydła. Prowadzi się prace hodowlane w kierunku uzyskania bardziej odpornych na ciepło zwierząt, projektuje rozwiązania technologiczne pozwalające kontrolować klimat w oborach oraz opracowuje strategie żywieniowe. Przyjmowane składniki pokarmowe mają duży wpływ na to, w jaki sposób organizm zwierzęcia odpowiada na wysokie temperatury.
Jakiś czas temu przedstawialiśmy przegląd najskuteczniejszych sposobów na zmniejszenie dyskomfortu cieplnego u krów poprzez modyfikację żywienia – zmieniając propocje tłuszczów i włókna w paszy oraz dodatkami mikrobiologicznymi, mineralnymi, witaminowymi i ziołowymi: Stres cieplny krów można zmniejszyć odpowiednią paszą.
Dzisiaj przyglądamy się nowym odkryciom w tym temacie – dotyczącym ochronnej funkcji choliny (inaczej witaminy B4) oraz betainy (jednego z aminokwasów) u krów w warunkach stresu cieplnego.
Jak badać stres cieplny? Koce elektryczne dla krów
Niedawno opublikowano wyniki ciekawego eksperymentu, w którym sprawdzano, jak dodatek choliny w paszy dla krów wpływa na ich zdolność do znoszenia stresu cieplnego. Aby wywołać kontrolowany stres cieplny u zwierząt zastosowano dość kreatywną metodę – założono im na grzbiet elektryczne koce cieplne. Ten model stresu cieplnego dość dobrze oddaje naturalnie powodowany dyskomfort cieplny.
Wybrana do badań cholina, a więc witamina B4, jest ważnym składnikiem błon komórkowych w organizmach ludzi i zwierząt. Uzestniczy ona w utrzymywaniu prawidłowej struktury komórek i między innymi kontrolowaniu czynności układu oddechowego, serca i metabolizmu energetycznego. Wpływa również na mechanizmy odporności. W opisywanym badaniu do suplementancji wykorzystano formę choliny chronionej żwaczu – która nie rozkłada się w przedżołądku i jest w pełni przyswajana w dalszych odcinkach układu pokarmowego.
Głównym celem eksperymentu z kocami elektrycznymi było ustalenie, czy suplementacja choliny - przed i podczas okresu stresu cieplnego - złagodzi wpływ wysokiej temperatury na wydajność mleczną i odporność krów.
Do badania wybrano krowy wieloródki rasy holsztyńsko-fryzyjskiej, znajdujące się w połowie okresu laktacji (około 208-230 dnia laktacji). Poddawano je stresowi cieplnemu przez okres 7 dni. Ciepło wywoływane kocem grzewczym podnosiło u nich częstość oddechów – powyżej progu 60 oddechów na minutę.
Cholina przed i w trakcie wysokich temperatur
Wszystkie krowy otrzymywały swoją podstawową paszę, taką samą jak tuż przed rozpoczęciem eksperymentu. Przydzielono je do 3 różnych eksperymentalnych grup:
- Grupa krów, która nie otrzymała suplementacji choliny
- Grupa krów, która otrzymawała cholinę w czasie stresu cieplnego – w dawce 60 g/dzień na krowę, przez 8 dni eksperymentu
- Grupa krów, która otrzymawała cholinę przed i w trakcie stresu cieplnego - w dawce 60 g/dzień na krowę, przez 3 dni przed eksperymentem z kocem grzewczym i przez 8 dni eksperymentu
Naukowcy stwierdzili, że dodatek choliny zarówno w grupie 2. jak i 3. poprawiał zdolności krów do radzenia sobie z nadmiarem ciepła – u krów otrzymujących cholinę obserwowano zmniejszenie częstości oddechów.
Wydajność mleczna poprawiła się u tych krów, które otrzymywały cholinę zarówno przed okresem stresu cieplnego, jak i w jego trakcie. Badacze stwierdzili ponadto, że suplementacja choliny pozytywnie wpływała na metabolizm krów i obniżała u krów poziom kwasów tłuszczowych i trójglicerydów we krwi.
Cholina chroniona w żwaczu jest więc bardzo obiecującym suplementem dla krów, pomocnym w walce z upałami. Z pewnością będą nad nią prowadzone dalsze badania.
Betaina dla krów w letnie upały
W innym eksperymencie zbadano, czy korzystne jest podawanie krowom w okresach stresu cieplnego betainy – aminokwasu wpływającego m.in. na funkcjonowanie układu pokarmowego i odpowiedzialnego za regulację licznych procesów biochemicznych.
Do badania wybrano krowy rasy holsztyńsko-fryzyjskiej znajdujące się w swojej pierwszej lub drugiej laktacji (około 100 dnia laktacji), które miały wydajność mleczną około 34 kg mleka/dzień. Losowo przydzielono je do 4 grup:
- Grupa krów, która nie otrzymywała suplementacji betainy
- Grupa krów, która otrzymywała dodatek betainy w ilości 10 g/dzień przez 8 tygodni
- Grupa krów, która otrzymywała dodatek betainy w ilości 15 g/dzień przez 8 tygodni
- Grupa krów, która otrzymywała dodatek betainy w ilości 20 g/dzień przez 8 tygodni
Eksperyment odbył się w okresie letnim, gdy temperatury powietrza wahały się pomiędzy 24,1 a 28,3°C.
Naukowcy stwierdzili ogółem, że podawanie krowom betainy w okresie upałów zwiększało u nich spożycie paszy, wydajność mleczną i wpływało na wyższą zawartość laktozy w mleku. W porównaniu do grupy krów, która nie otrzymywała betainy, wydajność mleczna w grupie 3. była wyższa o 5,25% i w grupie 4. o 4,22%. Zawartość laktozy w mleku była najwyższa dla grupy krów 3.
Badacze stwierdzili więc, że najbardziej optymalna dla wydajności krów i składu mleka w warunkach stresu cieplnego jest suplementacja betainy w dawce 15 g/dzień.
Na podstawie:
Holdorf, H. T., & White, H. M. (2021). Effects of rumen-protected choline supplementation in Holstein dairy cows during electric heat blanket-induced heat stress. Journal of Dairy Science.
Zhang, L., Ying, S. J., An, W. J., Lian, H., Zhou, G. B., & Han, Z. Y. (2014). Effects of dietary betaine supplementation subjected to heat stress on milk performances and physiology indices in dairy cow. Genetics and Molecular Research, 13(3), 7577-7586.
