W ciągu pierwszego tygodnia po odsadzaniu prosięta nie piją wystarczająco dużo wody. Obniża to u nich spożycie paszy i niesie ryzyko odwodnienia organizmu. Przedstawiamy strategie pomagające zachęcić prosięta do samodzielnego przyjmowania wody.
Stresujący okres w życiu prosiąt
Odsadzanie wiąże się u prosiąt z ogromnym stresem. Odseparowanie od matki, przeniesienie do nowego miejsca, kontakt z nieznanymi wcześniej członkami stada i zmiana pokarmu to trudne przeżycia dla młodego zwierzęcia. Nic dziwnego więc, że w okresie odsadzania obserwuje się u prosiąt znaczne obniżenie odporności i spowolnienie przyrostów masy ciała. Ich organizm potrzebuje czasu, aby przywyknąć do nowej sytuacji.
W pierwszym tygodniu po odsadzeniu wzrost prosiąt może zostać wręcz zahamowany. Jest to spowodowane przejściem z paszy stałej na płynną. U nowo odsadzonych prosiąt spożycie paszy jest bardzo niskie i zmienne. Niektóre osobniki zaczynają jeść stałą paszę dopiero po 24 godzinach od odsadzenia. W okresie przed odsadzeniem przyrosty masy ciała prosiąt mogą wynosić aż 400 g/dzień. Spadek spożycia paszy w pierwszych dniach po oddzieleniu od lochy często obniża przyrosty do mniej niż 100 g/dzień.
Aby częściowo skompensować te straty, prosiętom należy podawać bogatą w składniki odżywcze, bardzo smakowitą paszę. Nie rozwiązuje to jednak całkowicie problemu. Okazuje się, że często brakującym elementem jest odpowiednie spożycie wody. W okresie po odsadzeniu prosięta zazwyczaj nie piją wystarczającej jej ilości, co utrudnia przyjmowanie i trawienie pokarmu. Przejście z mleka lochy na paszę stałą oznacza, że prosięta muszą nauczyć się same pobierać wodę. Zazwyczaj dopiero po 7 dniach po odsadzeniu przyjmują wystarczająco dużą ilość płynów – tzn. 3-5 litrów wody dziennie.
Przyzwyczajanie prosiąt do picia wody
Problem z niskim spożyciem wody u prosiąt po odsadzaniu można łatwo rozwiązać. Przede wszystkim zwierzęta należy przyzwyczajać do samodzielnego picia wody już od pierwszego dnia życia. Dlatego w kojcach dla prosiąt muszą znajdować się łatwo dostępne dla nich poidła miskowe - lub poidła smoczkowe, z odpowiednim przepływem wody. Aby przyzwyczaić prosięta do nadchodzącej zmiany diety, warto stosować również dokarmianie paszami stałymi jeszcze przed odsadzaniem.
Poidła ze świeżą wodą – najlepiej tego typu, który zwierzęta już znają – należy umieścić również w kojcach dla odsadzonych prosiąt. Warto zainwestować w większą ich liczbę. Coś tak prostego, jak zapewnienie dodatkowego źródła wody dla prosiąt może przynieść ogromne korzyści w okresie odsadzania. Jest to szczególnie ważne w ciągu pierwszych 72 godzin po odsadzaniu, które są dla świń najbardziej stresujące.
Prosięta szybko rozpoczną picie, jeśli poideł będzie odpowiednio dużo i będą dla nich dobrze widoczne. Natkną się na nie przy okazji eksploracji nowego kojca. Ważne, aby poidła znajdowały się na wysokości, w pozycji i pod kątem umożliwiających łatwy dostęp. W przypadku poideł smoczkowych istotne jest kontrolowanie natężenia przepływu wody.
Wczesne rozpoczęcie pobierania wody zachęci prosięta do zainteresowania się stałym pokarmem i ułatwi jego trawienie. I co kluczowe - zapobiegnie odwodnieniu, które może mieć bardzo negatywny wpływ na ich zdrowie. Dobrym pomysłem może być dodawanie do wody dla prosiąt przez pierwsze 2-3 dni po odsadzaniu mieszanki elektrolitów. Pomogą nawodnić ich organizm. Inną, ciekawą strategią wartą wypróbowania jest stopniowe podsuwanie poideł bliżej karmnika. Zachęca to prosięta do spożywania większej ilości paszy.
Jakiej jakości powinna być woda dla prosiąt?
Dodatkowe źródła wody mogą więc przyczynić się do zmniejszenia śmiertelności poodsadzeniowej u prosiąt, zwiększyć u nich spożycie paszy, a tym samym poprawić ich tempo przyrostów masy ciała. Nie można jednak zapomnieć, że woda podawana prosiętom powinna być czysta i dobrej jakości. Należy regularnie przeprowadzać testy jej składu mikrobiologicznego i mineralnego.
Podstawowymi parametrami wody, które można łatwo ocenić jest jej mętność, kolor, zapach, suma składników mineralnych, pH oraz twardość. Woda nie powinna być nadmiernie mętna (niewielkie ilości domieszki np. gliny nie stanowią problemu) i nietypowo zabarwiona (niektóre zanieczyszczenia mineralne lub organiczne nadają kolor wodzie i mogą być szkodliwe). Powinna być całkowicie pozbawiona zapachu, a jej pH powinno mieścić się w zakresie 6,5 do 8,5.
Suma składników mineralnych wody (total dissolved solids, TDS), a więc zawartość w wodzie wodorowęglanów, chloru, siarczanów, sodu, wapnia i magnezu, powinna być na poziomie poniżej 1000 mg/l. Woda z TDS o wyższej wartości nie nadaje się dla prosiąt po odsadzeniu – może wywołać u nich kilkudniową biegunkę. Twardość wody ma znaczenie z punktu widzenia konserwacji systemu pojenia zwierząt. Za bardzo twardą uznaje się wodę o zawartości wapnia i magnezu powyżej 180 mg/l.
Więcej na temat jakości wody dla świń pisaliśmy tutaj: Ile wody potrzebują świnie i jaką powinna mieć jakość?
Źródła dostępne u autorki
