- Pomimo, iż przepisy dotyczące ochrony wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych obowiązują od dnia 24 sierpnia 2017 r., to nadal gospodarstwa rolne nie dostosowały się do ich wymagań. Może to wynikać z braku wiedzy rolników na temat obowiązków i wymagań wynikających z przepisów ustawy Prawo wodne oraz Programu działań – czytamy w raporcie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
W lipcu br. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska opublikował raport sporządzony na podstawie danych przedłożonych przez Wojewódzkich Inspektorów Ochrony Środowiska, pozyskanych podczas kontroli przeprowadzonych w 2023 r. w ramach cyklu kontrolnego, którego przedmiotem była kontrola podmiotów prowadzących produkcję rolną, a w szczególności podmiotów, które w bezpośrednim sąsiedztwie wód powierzchniowych przechowują lub stosują nawozy naturalne, pod kątem oceny, w tym na podstawie wyników pomiarów jakości wód powierzchniowych zlecanych w trakcie kontroli do CLB GIOŚ, czy prowadzona działalność rolnicza powoduje zanieczyszczanie wód azotanami.
W ramach cyklu dokonano oceny przestrzegania przez skontrolowane podmioty wymagań stosowania nawozów i przechowywania nawozów naturalnych zarówno w gospodarstwach, jak i w pobliżu wód powierzchniowych. Podczas cyklu kontrolnego WIOŚ w skali kraju skontrolowali łącznie 1 369 podmiotów prowadzących produkcję rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej oraz działalność, w ramach której są przechowywane nawozy naturalne lub stosowane nawozy. Na podstawie przekazanych przez WIOŚ danych zebranych w ramach cyklu kontrolnego ustalono, że spośród skontrolowanych 1369 podmiotów: - 897 z 1369 podmiotów (65,52%) przechowywało nawozy naturalne w gospodarstwie; - 121 z 1369 podmiotów (8,84%) przechowywało nawozy naturalne w pobliżu wód powierzchniowych; - 351 z 1369 podmiotów (25,64%) w ogóle nie przechowywało nawozów naturalnych na terenie gospodarstwa; - 90 z 897 podmiotów (10,03%) nieprawidłowo przechowywało nawozy naturalne w gospodarstwie; - 12 z 121 podmiotów (9,92%) nieprawidłowo przechowywało nawozy naturalne w pobliżu wód powierzchniowych; - 367 z 1369 podmiotów (26,81%) stosowało nawozy naturalne na gruntach w pobliżu wód powierzchniowych; - 27 z 367 podmiotów (7,36%) nieprawidłowo stosowało nawozy naturalne w pobliżu wód powierzchniowych; - u 30 z 1369 (2,19%) podmiotów stwierdzono inne nieprawidłowości dotyczące stosowania nawozów niż ich nieprawidłowe stosowanie w pobliżu wód powierzchniowych; - w 366 z 1369 (26,73%) kontroli wykonanych w ramach cyklu kontrolnego WIOŚ zlecił do CLB GIOŚ pobór próbek wód powierzchniowych do badań (powyżej i poniżej miejsc przechowywania/stosowania nawozów). W 6 z 366 (1,64%) przypadków wykazano negatywny wpływ przechowywania nawozów naturalnych na wody powierzchniowe oraz w 2 z 366 (0,55%) przypadków wykazano negatywny wpływ stosowania nawozów naturalnych na wody powierzchniowe.
Podczas kontroli WIOŚ zrealizowanych w 2023 r. w ramach cyklu kontrolnego najczęściej stwierdzane nieprawidłowości dotyczyły przechowywania nawozów naturalnych. Natomiast w zakresie stosowania nawozów, najczęściej pojawiały się naruszenia związane z dokumentowaniem realizacji Programu działań, tj. brak ewidencji zabiegów agrotechnicznych, a także brak planu nawożenia azotem czy też przypadki braku umów na zbycie nawozów.
- Powyższe wskazuje, że pomimo, iż przepisy dotyczące ochrony wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych obowiązują od dnia 24 sierpnia 2017 r., to nadal gospodarstwa rolne nie dostosowały się do ich wymagań. Może to wynikać z braku wiedzy rolników na temat obowiązków i wymagań wynikających z przepisów ustawy Prawo wodne oraz Programu działań. To zaś wskazuje, że konieczne jest zintensyfikowanie szkoleń i działań edukacyjnych przez właściwe jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przede wszystkim w postaci bezpłatnych szkoleń w formie stacjonarnej (np. w siedzibach urzędów gmin) oraz zwiększenia dostępności bezpłatnych usług doradców rolniczych w tym zakresie. Inspektorzy Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie dotychczasowych doświadczeń kontrolnych w tym obszarze zwracają uwagę, iż realizacja dyrektywy azotanowej, nie jest możliwa bez podnoszenia świadomości rolników na temat ich obowiązków dotyczących poprawnego gospodarowania nawozami. Według ustaleń WIOŚ dokonanych w trakcie kontroli zrealizowanych w ramach cyklu kontrolnego, w 8 przypadkach na 366 kontroli podczas których pobrano próbki wód do badań, stwierdzono oddziaływanie stosowania nawozów lub przechowywania nawozów naturalnych na wody powierzchniowe znajdujące się w pobliżu kontrolowanych gospodarstw – czytamy w raporcie GIOŚ, którego pełna treść dostępna jest tutaj – kliknij.
Źródło: GIOŚ