USD -
3.8249
EUR -
4.2693
GBP -
5.0728
DKK -
0.5723
Działanie zapraw insektycydowych dostępnych w rzepaku ozimym zapewniają aktywną ochronę roślin maksymalnie do fazy 3-4 liści rzepaku. Po tym okresie należy wystawić żółte naczynia, aby nie przegapić nalotów śmietki kapuścianej i innych groźnych szkodników. Niestety to kolejny rok bez nowych substancji zarejestrowanych do ochrony przed agrofagami, dlatego możliwości ich zwalczania są bardzo ograniczone.
Kiedy rozpocząć monitoring rzepaku?
Obserwować plantację powinniśmy już od momentów wschodów, szczególnie jeśli nie wysialiśmy nasion zaprawionych jedynymi dostępnymi insektycydami. Lumiposa 625 FS i Buteo Start to zaprawy insektycydowe, którymi mógł być zaprawiany materiał siewny rzepaku. Zezwolenie na zaprawianie nasion tymi środkami mogły uzyskać jedynie zakłady posiadające certyfikat ESTA. Nie było możliwe kupno środka insektobójczego i „doprawienie” nim nasion przez rolników we własnym gospodarstwie. To ważne, bo jedynym sposobem na ochronę roślin przed szkodnikami już od fazy kiełkowania był zakup odpowiednio przygotowanych nasion. Wspomniane wcześniej zaprawy chronią rzepak przed pchełkami, gnatarzem rzepakowcem i śmietką kapuścianą. Zastosowanie zapraw nie oznacza, że szkodniki w ogóle nie uszkodzą rzepaku! Aby zniszczyć danego szkodnika, musi on najpierw posilić się tkankami roślin potraktowanych zaprawą, co doprowadzi do śmierci agrofaga po kilkudziesięciu godzinach. Ogranicza to skalę występowania szkodników, uniemożliwiając ich dalsze namnażanie, jednak nie działa odstraszająco, zatem pewna część roślin będzie nosiła ślady żerowania. Dodatkowo, niewielka ilość zaprawy jaka pokrywa nasiono nie zapewnia długiej ochrony. W miarę wzrostu tkanek rośliny, następuje rozrzedzanie substancji w sokach komórkowych, stając się mniej niebezpieczna dla szkodników ze względu na fakt spożywania coraz mniejszych ilości trującej substancji podczas żerowania. Aktywna ochrona zapraw zwykle kończy się w okolicach fazy BBCH 13, a więc osiągnięcia przez rośliny trzech liści. Wówczas, a nawet wcześniej powinniśmy wystawić żółte naczynia i lepy, aby monitorować nasilenie występowania szkodników.
Fot. 1. Żółty kolor wabi owady pozwalając na monitorowanie liczebności ich występowania i oceny zagrożenia.
Zamieszanie na rynku zapraw insektycydowych
Nieporównywalnie słabsze działanie obecnych zapraw insektycydowych w odniesieniu do dostępnych niegdyś zapraw opartych o substancje z grupy neonikotynoidów tworzy ogromne zagrożenie ze strony najważniejszego jesiennego szkodnika – śmietki kapuścianej. To właśnie ten szkodnik powoduje poważne uszkodzenia korzenia, prowadzące do gorszego zimowania, utrudnia pobieranie składników pokarmowych i wody, bezpośrednio powodując obniżkę plonowania. Zamiast wysiać nasiona zaprawione skutecznym i bezpiecznym dla zapylaczy insektycydem, rolnicy muszą kilkukrotnie chronić plantację za pomocą oprysków środkami owadobójczymi groźnymi dla innych organizmów żywych, w tym operatorów wykonujących zabiegi. Słuszny cel w postaci ochrony zapylaczy postawiono sobie wycofując z obrotu bardzo groźne pestycydy z grupy fosforoorganicznej i agresywnych środków z grupy neonikotynoidów stosowanych nalistnie. Jednak zagalopowano się z decyzją o całkowitej eliminacji neonikotynoidów z zapraw nasiennych. Żadne badania naukowe nie potwierdzają, aby substancja zastosowana na nasiono w tysięcznej części mililitra była zdolna utrzymać się w roślinie przez 9 miesięcy od sierpnia do maja i przez pyłek zostać pobrana przez zapylacze. Potwierdzają to sami pszczelarze, kiedy w latach z czasowym pozwoleniem na stosowanie zapraw zwykle niedostępnych nie stwierdzili wyższej śmiertelności pszczół. Naciski ze strony aktywistów, organizacji proekologicznych niemających rzetelnej wiedzy na temat rolnictwa, stosowania i działania środków ochrony roślin doprowadziła do sytuacji, że zamiast ograniczyć szkodliwy wpływ na środowisko wzmożono stosowanie nalistnych insektycydów, które nie byłyby konieczne w przypadku dostępności skutecznych i bezpiecznych zapraw.
Fot.2. Masowe występowanie szkodników może znacznie uszkodzić plantację rzepaku.
Czym więc chronić rzepak jesienią?
Stwierdzenie przekroczonego progu szkodliwości ze strony śmietki kapuścianej wynoszący jedną odłowioną muchówkę przez 3 dni, uprawnia do wykonania zabiegu chemicznego. Zagrożenie ze strony innych szkodników powodujące straty przewyższające koszt wykonania zabiegu to: jeden chrząszcz pchełki ziemnej lub rzepakowej na 1 metrze bieżącym rzędu rzepaku, 2-3 chrząszcze chowacza galasówka odłowionych w ciągu trzech dni, jedna gąsienica tantnisia krzyżowiaczka na 1 roślinie. Insektycydów do zwalczania śmietki kapuścianej i innych szkodników jest bardzo dużo, niestety dużo mniejsze jest zróżnicowanie, jeśli chodzi o zawartość substancji aktywnych. W skrócie można powiedzieć, że różnią się tylko nazwą, jednak nie jest to do końca prawda, ponieważ efekty działania środków różnią się także od jakości użytych rozpuszczalników, surfaktantów i nośników, towarzyszącym substancji aktywnej, lecz nie zawsze wymieniane w etykiecie. Markowe środki zwykle mają lepszej jakości substancje pomocnicze od ich generycznych odpowiedników. Substancje jakie mamy do dyspozycji w przypadku zwalczania śmietki kapuścianej to: cypermetryna, deltametryna, lambda-cyhalotryną, i acetamipryd. Każdorazowo jednak należy sprawdzać etykietę rejestracyjną danego środka ochrony roślin, ponieważ zakres rejestracji jest bardzo różny. Stosując środek zawierający deltametrynę, ale zarejestrowany do zwalczania tylko pchełki rzepakowej nie oznacza oczywiście, że nie zwalczy także innych występujących szkodników na plantacji, lecz w przypadku niepowodzenia, producent nie ponosi za to odpowiedzialności. Najszerszą listę zwalczanych szkodników jesienią posiada fabryczna mieszanina acetamiprydu z lambda-cyhalotryną, jako jedyna zarejestrowana do zwalczania także chowacza galasówka.
