USD -
3.8249
EUR -
4.2693
GBP -
5.0728
DKK -
0.5723
Kukurydza to ważna roślina w polskim płodozmianie zajmując łącznie ponad 1,8 mln ha, w tym 2/3 z przeznaczeniem na ziarno. Tegoroczna niska opłacalność oraz wymogi nowej polityki rolnej zachęcają część rolników do poszukiwania alternatywnych upraw. Co można zasiać wiosną, aby wzbogacić płodozmian i zyskać dodatkowe dopłaty?
Uprawa kukurydzy jest bardzo lubiana przez rolników w Polsce, nawet tych, którzy nie posiadają maszyn do siewu. Mnogość usługodawców dysponującymi specjalistycznymi siewnikami, z aplikatorami nawozów, często również z możliwością uprawy w systemie strip-till sprawia, że jest to bardzo łatwa i wygodna roślina w uprawie. Niestety tegoroczny splot czynników rynkowych sprawił, że część plantacji przyniosła spore straty. Było to związane przede wszystkim z wysokimi cenami nawozów i materiału siewnego przy dramatycznie niskich cenach skupu ziarna w okresie zbiorów. Z tego powodów część producentów niezwiązana silnie z tą uprawą posiadanym sprzętem do siewu, zbioru czy suszenia mogą chcieć zmniejszyć areał uprawy kukurydzy, poszukując innych upraw. Kolejnym czynnikiem mogącym wpłynąć na zmniejszenie się areału kukurydzy w Polsce są nowe wymagania i programy związane z nową Wspólną Polityką Rolną i dopłatami bezpośrednimi. Konieczność zmianowania upraw nie rzadziej niż co trzy lata na jednej działce rolnej, oraz konieczność corocznej dywersyfikacji upraw na co najmniej 40% powierzchni gruntów ornych z pewnością przyczyni się do uszczuplenia areału kukurydzy, która jest najczęściej sianą rośliną w monokulturze. Zastąpieniem kukurydzy w płodozmianie mogą być zainteresowani rolnicy, chcący wprowadzić w gospodarstwie ekoschemat „Zróżnicowana struktura upraw”, który może dostarczyć dodatkowe około 200 złotych do każdego hektara gruntów ornych w gospodarstwie. Kwotę tą można zwiększyć znacznie przez wybór roślin dodatkowo premiowanych.
Fot. 1 Opłacalność uprawy kukurydzy była w tym roku bardzo niska a w niektórych regionach generowała nawet straty.
Strączkowe będą się opłacać?
Pomimo dotychczasowego dość pokaźnego wsparcia produkcji roślin strączkowych nie są one zbyt popularne wśród rolników. W tym roku łubiny, groch bobik i soję uprawiano na 375 tysiącach hektarów. Niewielkie zainteresowanie tymi roślinami wynika ze zmienności plonowania, które bezpośrednio jest związane z rozkładem opadów w sezonie wegetacyjnym, a przedłużające się susze znacząco obniżają uzyskiwane plony. Bodźcem do rozpoczęcia uprawy roślin strączkowych mogą być jednak dodatkowe płatności jakie można dzięki nim uzyskać. Oprócz standardowej płatności do uprawy roślin strączkowych na ziarno, która tym roku wynosiła 823,91 zł/ha można uzyskać dodatkowe 200 złotych do każdego hektara gruntów ornych w gospodarstwie, a nie tylko do powierzchni, na której będą uprawiane strączki. Konieczne jest jednak przeznaczenie pod te uprawy 20% gruntów ornych, co uprawni do skorzystania z ekoschematu „Zróżnicowana struktura upraw”. W przypadku gospodarstwa o powierzchni 50 ha można uzyskać dodatkowo około 18 000 złotych siejąc 10 hektarów roślin wzbogacających materię organiczną, które stanowią w tym przypadku rośliny strączkowe. Biorąc pod uwagę nawet nienajlepsze plonowanie roślin strączkowych, oferowane dopłaty pozwolą zabezpieczyć pewny zysk z tych upraw. Dodatkowym zyskiem z uprawy roślin strączkowych jest bardzo duża ilość azotu pozostająca w glebie po uprawie tych roślin, co znacząco wpłynie na niższe koszty i większe plony z uprawianej następczo rośliny. W przypadku chęci zasiewu roślin strączkowych po kukurydzy należy bezwzględnie upewnić się, czy kukurydza nie była odchwaszczana preparatami zawierającymi mezotrion, ponieważ doprowadzi on do zamierania roślin.
Fot. 2. Uprawa roślin strączkowych za sprawą dodatkowych dopłat może zapewnić stabilność przychodów.
Słonecznik zamiast kukurydzy?
W ostatnich dwóch latach uprawa słonecznika zainteresowała sporą rzeszę rolników. Część z nich widziała w słoneczniku szansę zastąpienia kukurydzy na najsłabszych stanowiskach z powodu lepszej tolerancji okresowych niedoborów wody. W tym roku jednak potrafił przysporzyć problemów, w szczególności przy zbiorze późnych odmian. Najbardziej zadowoleni mogą być rolnicy który zdecydowali się na wysiew najwcześniejszych odmian, które za sprawą ekstremalnie ciepłego września były gotowe do zbioru na przełomie września i października z wilgotnością oscylującą w granicach 10-11%, a niektóre plantacje udało się wymłócić całkowicie suche. Plony rzędu 2,5-3,2 tony z ha pozwoliły pokryć koszty i uzyskać całkiem dobrą opłacalność względem kukurydzy wysiewanej na podobnych stanowiskach. Powody do niezadowolenia mogą mieć rolnicy, których zbiór przypadał później ze względu na wybór późniejszych odmian. Chociaż oferują one większy potencjał plonowania, to opóźniony zbiór niesie ze sobą ryzyko większej wilgotności niełupek. Deszczowa aura od drugiej połowy października uniemożliwiała zbiór, a spadające ceny surowca, obniżane dodatkowo za wysoką wilgotność sprawiły, że zysk z tej uprawy był mizerny. Cena niełupek słonecznika jest skorelowana z ceną rzepaku, ponieważ oba surowce wykorzystywane są do produkcji oleju. W dużej mierze więc opłacalność słonecznika będzie powiązana z opłacalnością uprawy rzepaku. Nie należy jednak uprawiać ich razem w płodozmianie, ponieważ wspólne choroby mogą znacząco zwiększyć wysokie już nakłady na uprawę rzepaku, i pogorszyć plonowanie. Słonecznik choć toleruje grunty o niższej pojemności wodnej, to muszą być one w dobrej kulturze. Nie można go uprawiać na glebach kwaśnych i mało zasobnych przede wszystkim w potas, ponieważ w takim przypadku reaguje znaczną obniżką plonu, a w skrajnie niskim pH może dochodzić do wypadania roślin po wschodach.
Fot. 3. Uprawa słonecznika nie jest tak prosta jak mogłoby się wydawać, ale jest ciekawą alternatywą dla kukurydzy.
Do buraka niełatwo się wbić
Wysoka opłacalność uprawy buraka cukrowego kusi wielu rolników powrotem do jego uprawy lub rozpoczęcia przygody z tą rośliną. Rynek zbytu buraka cukrowego jest jednak całkowicie kontrolowany przez cukrownie, kontraktujące określone ilości surowca, które są w stanie przerobić w czasie trwania kampanii. Według zasad większości cukrowni pierwszeństwo kontraktacji mają dotychczasowi plantatorzy, z tego powodu rolnicy zainteresowani rozszerzeniem swojego płodozmianu o buraka cukrowego praktycznie nie mają szans na rozpoczęcie współpracy z cukrownią. Czas oczekiwania na kontraktację korzeni buraka cukrowego dla nowego plantatora może trwać nawet kilka lat.
