Po wdrożeniu Autonomicznych Środków Handlowych (ATM) nieograniczony import cukru z Ukrainy do UE wzrósł 20-krotnie w roku gospodarczym 2022/23, natomiast w sezonie 2023/24 te ilości mogą być nawet 35 razy większe niż w okresie obowiązywania kontyngentu ustanowionego w Układzie o stowarzyszeniu UE – UA. Dodatkowo perspektywa zwiększenia zasiewów i produkcji cukru w roku gospodarczym 2024/25 o ok. 20% wpłynie na możliwości eksportowe Ukrainy, które przekroczą 1 milion t.
Skala wzrostu importu jest nieproporcjonalnie duża w stosunku do możliwości zagospodarowania dodatkowego cukru, zakłóca konkurencję i destabilizuje rynek we Wspólnocie. Nie jest możliwe, aby w perspektywie krótko i średniookresowej sektor cukru stawił czoła bezprecedensowemu wzrostowi importu i funkcjonował w stabilny sposób.
Utrzymanie status quo w relacjach handlowych z Ukrainą jest nie do zaakceptowania dla plantatorów buraka cukrowego – muszą opierać się na zasadach partnerskich. Potencjał eksportowy Ukrainy po wprowadzeniu Autonomicznych Środków Handlowych wzrósł szesnastokrotnie. W przypadku braku ceł prawdopodobny jest dalszy wzrost tego potencjału. Konieczne jest zatem wdrożenie niezbędnych narzędzi chroniących naszych producentów przed niekorzystnymi konsekwencjami nieograniczonego importu, przy jednoczesnym utrzymaniu wymaganego poziomu wsparcia dla obywateli Ukrainy. Działania mające na celu pomoc obywatelom Ukrainy w uporaniu się ze skutkami wojny wynikającej z rosyjskiej agresji są niezwykle istotne. Jednak dla przyszłej odbudowy Ukrainy ważne jest również utrzymanie pewnego dostępu do rynków krajów trzecich, aby uniknąć uzależnienia Ukrainy wyłącznie od eksportu do UE.
- Wzywamy Komisję Europejską do wprowadzenia mechanizmów, które skutecznie zabezpieczą rynki krajów członkowskich, w szczególności rynki krajów przyfrontowych, przed dalszym wzrostem importu cukru z Ukrainy i jego negatywnymi konsekwencjami dla opłacalności produkcji rolnej oraz funkcjonowania gospodarstw rolnych w Polsce – czytamy w komunikacie Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego, który przyłącza się do ogólnopolskiego protestu rolników zaplanowanego na 24 stycznia 2024 r.