W trzecim okresie raportowania tj. od 11 kwietnia do 10 czerwca 2024 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) dla kraju, na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -93 mm. Deficyt wody w obecnym okresie w stosunku do poprzedniego okresu sześciodekadowego uległ zmniejszeniu o 15 mm.
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy(IUNG-PIB) w Puławach zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.
Największe niedobory wody notowano w północnej części Wyżyny Lubelskiej, na Polesiu i w zachodniej części Niziny Wielkopolskiej, północnej części Niziny Podlaskiej oraz na zachodniej części Niziny Mazowieckiej od -170 do -189 mm. Duży deficyt wody wystąpił również na Nizinie Podlaskiej, Mazowieckiej, Pojezierzu Mazurskim, na Kaszubach, Żuławach, Nizinie Śląskiej oraz na Wyżynie Lubelskiej od -150 do -169 mm. Na dużym obszarze Polski niedobór wody wynosił od -120 do -149 mm. W północno-zachodniej części oraz w południowych obszarach kraju niedobory wody były najmniejsze od -50 do -119 mm.
W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w trzecim okresie raportowania stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski., powodujące straty w plonach monitorowanych upraw przynajmniej o 20%w stosunku do plonów uzyskanych w przeciętnych wieloletnich warunkach pogodowych.
Susza rolnicza występowała na terenie 15 województw, a klęska omija jak na razie tylko woj. małopolskie.
Susza występowała w sześciu uprawach:
- zbóż jarych,
-zbóż ozimych,
- truskawek,
- krzewów owocowych,
- rzepaku i rzepiku,
- drzew owocowych.
W trzecim okresie raportowania od 11 kwietnia do 10 czerwca 2024 r. największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw zbóż jarych. Suszę w tych uprawach notowano w 1461 gminach (58,98% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 12,44 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 15,56% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 9,47 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach zbóż ozimych. W tych uprawach notowano ją w 1256 gminach (50,71% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 13,6 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 9,50% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 9,7 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach truskawek, notowano ją w 1036 gminach (41,82% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 14,46 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 6,78% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 10,34 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).
Suszę notowano również w uprawach krzewów owocowych. Notowano ją w 869 gminach (35,08% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 4,16 punkty procentowe w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 4,74% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 5,63 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania).
Suszę notowano również w uprawach rzepaku i rzepiku. Notowano ją w 58 gminach (2,34% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 2,06 punkty procentowe w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,17% gruntów ornych kraju, nastąpiło zwiększenie o 0,16 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania.
Suszę notowano również w uprawach drzew owocowych. Notowano ją w 13 gminach (0,52% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 10,99 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,03% gruntów ornych kraju, nastąpiło zmniejszenie o 1,49 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania.
Zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.) „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb”. A zatem w obojętnie którym okresie sześciodekadowym zostanie stwierdzona susza, to plony ostateczne dla upraw objętych suszą będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.
Natomiast szczegółowe informacje przedstawiające straty plonów w poszczególnych województwach za pomocą map oraz tabel zamieszczone są na stronie Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej www.susza.iung.pulawy.pl, na której znajduje się zakładka:
Mapy zagrożenia suszą\Wybierz uprawę\Wybierz okres – należy wybrać Zasięg maksymalny, z którego jednoznacznie wynika informacja o suszy:
- liczba gmin z suszą,
- udział gmin z suszą,
- udział powierzchni z suszą
dla danego województwa. Przedstawione dane są sumą wszystkich gmin i powierzchni objętych suszą od początku jej monitorowania (od 21 marca) w danym roku aż po raport bieżący. Podkreślamy, że tylko zasięg maksymalny jest najbardziej miarodajny w monitorowanym okresie wegetacyjnym w oznaczeniu wystąpienia suszy rolniczej w: kraju, województwie, gminie oraz na działce ewidencyjnej.
Źródło: IUNG-PIB