USD -
4.0245
EUR -
4.3225
GBP -
5.0414
DKK -
0.5796
Badania pokazują, że nawet 50% krów mlecznych w stadzie w ciągu swojego życia przechodzi złamanie ogona. To bardzo bolesny dla krów uraz, znacznie obniżający ich dobrostan. Co jest najczęstszym powodem złamań ogona i jak ich uniknąć?
Jak dochodzi do złamania ogona?
Złamanie ogona to bardzo bolesny dla bydła uraz. Chociaż bezpośrednio nie zagraża jego życiu, to znacznie obniża dobrostan, a w efekcie ogólną kondycję zwierzęcia i jego wydajność produkcyjną. Liczba krów w stadzie posiadająca urazy ogona jest jednym ze wskaźników warunków utrzymania i sposobu obchodzenia się ze zwierzętami w gospodarstwie.
Podnoszenie i skręcanie ogona to powszechnie stosowana metoda poskramiania krów mlecznych. Stosowana z umiarem wywołuje tylko niewielki dyskomfort zwierzęcia i pozwala na wykonanie przy nim różnych zabiegów zootechniczno-weterynaryjnych. Wykorzystuje się ją również w celu przyspieszenia ruchu bydła podczas przemieszczania go np. do hali udojowej. Jednak nieumiejętne, zbyt silne wykręcanie ogona krów może spowodować poważny uraz.
Stawy międzykręgowe mogą ulec przemieszczeniu, często dochodzi też do rozerwania powięzi ogona i uszkodzenia innych struktur wewnętrznych – krótko mówiąc, ogon zostaje złamany. Po takim potraktowaniu jest skrzywiony i silnie obrzęknięty. W ciężkich przypadkach złamania ogona kości mogą przebić się przez skórę. Powoduje to ostry ból i naraża zwierzę na wtórne zakażenia. Przy takim wypadku należy niezwłocznie wezwać lekarza weterynarii. Ogona nie da się całkowicie „naprawić”, ale można zmniejszyć ból i zapobiec komplikacjom. Raz złamany ogon jest niezwykle wrażliwy na kolejne urazy.
Innymi przyczynami urazów ogona może być niewłaściwy projekt budynku dla zwierząt, np. nieprawidłowe rozmieszczenie kojców, czy źle zainstalowane automatyczne zgarniacze obornika. Głównym powodem złamań ogona u bydła mimo wszystko pozostaje jego obsługa. Nadmierne stosowanie siły przy obsłudze zwierząt nie tylko nie ułatwia pracy, ale w przyszłości jeszcze bardziej ją utrudnia. Ból silnie zapada w pamięć, przez co krowy stają się nieufne, płochliwe i niechętne do współpracy z człowiekiem.
Złamanie ogona jest dla bydła dotkliwe nie tylko ze względu na bezpośredni ból i stres wywołany urazem. Ogon pełni u krów funkcję sygnalizacyjną, wspomagając komunikację z innymi członkami stada. Poza tym stanowi podstawowy oręż w walce z natrętnymi muchami. Skrzywiony, z ograniczonym zakresem ruchu, staje się mało przydatny.
Zdecydowanie za częsty problem
Badania pokazują, że przypadki złamań ogona w stadach bydła mlecznego są niestety częste. Przykładowo, w jednym stadzie krów rasy holsztyńskiej w Stanach Zjednoczonych spośród 229 zwierząt złamanie ogona stwierdzono u 46% zwierząt. Ogon oceniano jako złamany, jeśli w pozycji spoczynkowej był skrzywiony lub odchylony. Stwierdzono również, że im dłużej krowa była obecna w gospodarstwie i im więcej razy była poddawana leczeniu na mastitis, tym było bardziej prawdopodobne, że jej ogon zostanie złamany.
Więcej przypadków złamania ogona odnotowano u krów wieloródek, niż u krów pierwiastek. Krowy leczone na mastitis dodatkowo miały ponad 2 razy większe ryzyko wystąpienia złamania ogona od krów, które nie przechodziły zapalenia wymienia. Jak widać, do tego bolesnego urazu często dochodzi podczas wykonywania czynności weterynaryjnych. Wiążą się one z dużym stresem i niepokojem zwierzęcia. Aby uniknąć dodatkowych, zbędnych urazów należy delikatnie obchodzić się z ogonem, lub wybierać inne, bezpieczniejsze sposoby poskramiania bydła.
Jak uniknąć przypadków złamań ogona?
Ogon należy podnosić za nasadę, w jego normalnym zakresie ruchu. Do innych metod poskramiania bydła należą m.in. chwyt za kantar, za przegrodę nosową lub fałd kolanowy (które też należy stosować z umiarkowaną siłą), uniesienie kończyny piersiowej lub miednicznej, lub, w idealnym przypadku, wprowadzenie do poskromu.
Podczas poskramiania bydła należy zadbać również o wyeliminowanie czynników w otoczeniu, które wywołują dodatkowy stres, takich jak intensywne światło, czy hałas. Obecność innych członków stada w pobliżu poskramianej krowy również zmniejszy jej niepokój. O tym, jak zminimalizować stres u krów i bezpiecznie je obsługiwać pisaliśmy więcej tutaj: Jak zmniejszyć liczbę wypadków na fermach? oraz tutaj: Jak uniknąć wypadków z udziałem bydła?
W praktyce osoby mające choćby niewielkie doświadczenie w obsłudze bydła potrafią z umiarem przykładać siłę do podnoszenia i wykręcania ogona. Aby doszło do złamania ogona, trzeba naprawdę się postarać i zastosować ok. 2 razy więcej siły niż jest to konieczne. Dlatego warto zwracać uwagę na podejście do zwierząt i cierpliwość osób zatrudnianych do ich obsługi.
Cytowane badania:
Olsen, Hannah E., et al. "Broken tails in Holstein dairy cattle: A cross-sectional study." JDS Communications (2023).
