USD -
3.8317
EUR -
4.2779
GBP -
5.0961
DKK -
0.5735
Pomimo dużej samowystarczalności Unii Europejskiej w produkcji zbóż, w ostatnich latach import ziarna znacznie wzrósł. Dostawy pszenicy wzrosły z 4,2 mln ton w roku gospodarczym 2021/22 do około 12 mln ton w sezonie poprzednim. Po co nam tańsze i niskiej jakości ziarno ze wschodu?
Ceny zbóż w Europie są pod presją. Są tego różne przyczyny. Jednym z powodów jest ostra konkurencja cenowa na rynkach międzynarodowych. Tutaj ceny ustalają Rosja i Ukraina. Ponadto w ostatnim czasie nastąpił znaczny wzrost wartości euro, co powoduje, że europejski eksport jest kosztowny i prowadzi do obniżek cen w portach w celu sprzedaży towarów na rynku światowym.
Inną ważną przyczyną dużej presji cenowej na rynku krajowym będzie jednak utrzymujący się wysoki import z Ukrainy. Ziarno to jest zwykle znacznie tańsze od towaru z Europy i wypiera z rynku towary krajowe, szczególnie w krajach graniczących z Ukrainą.
Samowystarczalność wynosi 123%, więc po co import?
Jeśli spojrzeć na samowystarczalność Europejczyków, w zeszłym roku wyniosła ona 123% w przypadku pszenicy zwyczajnej i oczekuje się, że w bieżacym roku wyniesie prawie 119% pomimo słabych zbiorów w 2024 r. Nie ma więc powodu importować dużych ilości pszenicy. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku jęczmienia, którego według danych Komisji samowystarczalność w tym roku szacuje się na 128%. Aby utrzymać równowagę na rynku i ustabilizować ceny, należy zatem wyeksportować duże ilości pszenicy i jęczmienia. Wyjątkami są kukurydza (pasza dla zwierząt) i pszenica durum (makarony). UE od lat jest uzależniona od importu, a samowystarczalność kształtuje się obecnie jedynie na poziomie 82% i 64%.
Pomimo dużej samowystarczalności, import pszenicy wzrósł z 4,2 mln ton w roku gospodarczym 2021/22 do około 12 mln ton w sezonie poprzednim (pszenica zwykła i durum). W przypadku zbóż takich jak jęczmień i kukurydza import wzrósł w tym samym okresie z 18 mln ton do 21,4 mln ton. Zdecydowana większość dodatkowego importu pochodziła z Ukrainy.
Z danych Komisji Europejskiej wynika, że z około 9,3 mln ton importu pszenicy zwyczajnej odnotowanego w poprzednim roku gospodarczym, 6,5 mln ton, czyli 70%, pochodziło z Ukrainy. Oznacza to wzrost o prawie 1 milion ton w porównaniu z rokiem poprzednim. Innymi dostawcami była Mołdawia granicząca z Ukrainą, z dostawami na poziomie 707 000 ton, co stanowi ponad dwukrotny wzrost dostaw. Inni dostawcy to Kanada, Rosja i Serbia.
Na szczególnie dobrze zaopatrzony rynek jęczmienia, UE zaimportowała w ostatnim roku gospodarczym 1,9 mln ton, czyli nieco mniej niż w roku poprzednim - 2 mln ton. Tutaj także większym dostawcą była Ukraina z wolumenem dostaw wynoszącym prawie 860 tys. ton i stanowiącym 45% całego importu. W porównaniu z rokiem poprzednim Ukraina faktycznie dostarczyła nieco więcej. Spadek łącznego importu wynika głównie z malejących dostaw jęczmienia browarnego z Wielkiej Brytanii, która jest drugim co do wielkości importerem jęczmienia.
Około 69% całkowitego importu kukurydzy pochodziło z Ukrainy
Dominacja Ukrainy w imporcie kukurydzy jest jeszcze bardziej wyraźna niż w przypadku zbóż spożywczych i jęczmienia. Jednak w poprzednim roku gospodarczym sprowadzono tu o około 7,1 mln ton mniej, bo wyniosło 19,4 mln, ponieważ własne zbiory były znacznie większe, a popyt ze strony czołowych importerów Hiszpanii i Włoch był niższy.
Niemniej jednak około 69% całkowitego importu kukurydzy pochodziło z Ukrainy i wyniosło 13,3 mln ton. O około 2 mln ton mniej niż rok wcześniej. Innymi ważnymi dostawcami kukurydzy do UE są tradycyjnie Brazylia i Kanada, natomiast Serbia i Rosja pozostają wyraźnie w tyle.
Głównymi odbiorcami ukraińskiej kukurydzy w Europie są tradycyjnie Hiszpania i Włochy oraz Holandia. Większe ilości trafiają także do Portugalii, Irlandii i Słowenii. Niemcy zaimportowały także około 650 000 ton kukurydzy.
Podobna sytuacja jest w przypadku pszenicy i jęczmienia. Tutaj Hiszpania zakupiła największą ilość – łącznie 5,6 mln ton, a za nią plasowały się Włochy – 1,2 mln ton. Rumunia i Irlandia są również wymienione jako główne rynki importowe, podobnie jak Portugalia i Słowenia. Podobnie jest w przypadku jęczmienia: najwięcej kupuje tu także Hiszpania.
Podobny trend będzie kontynuowany w bieżącym sezonie. Komisja szacuje, że import pszenicy w bieżącym roku gospodarczym wyniósł 984 000 ton w porównaniu z 1 132 000 ton w roku ubiegłym. Z tego 462 000 ton, czyli 57%, pochodzi z Ukrainy.
Spojrzenie na ceny pokazuje, dlaczego tak się dzieje i dlaczego europejscy producenci pasz i handlowcy zbożem również stają się słabi. Najtańsza europejska pszenica we francuskich portach eksportowych kosztuje obecnie równowartość 230 dolarów za tonę (fob). Jednocześnie Ukraina sprzedaje pszenicę po 202 euro za tonę, czyli o około 30 dolarów taniej.
Źródło: Agrarheute
