GUS: Pesymistyczne nastroje wśród rolników. Największa bolączka to opłacalność produkcji

W ocenie rolników zmiany jakie miały miejsce w I półroczu 2023 r. jak i bieżąca (czerwiec 2023 r.) sytuacja gospodarstw rolnych kształtowały się niekorzystnie i gorzej w porównaniu z poprzednim półroczem. Natomiast prognozy na II półrocze 2023 r. są mniej pesymistyczne niż w poprzedniej edycji badania.

 

Opinie rolników dotyczące koniunktury w gospodarstwach rolnych były pesymistyczne. Oceny różniły się w zależności od formy prawnej gospodarstwa rolnego, powierzchni użytków rolnych, ukierunkowania produkcyjnego gospodarstw rolnych, rodzaju prowadzonych upraw i gatunków/grup użytkowych, utrzymywanych zwierząt gospodarskich, a także od wieku i wykształcenia osoby kierującej gospodarstwem rolnym.

 

Analiza sald odpowiedzi wykazuje, że:

- użytkownicy gospodarstw osób prawnych i niemających osobowości prawnej wyrazili pesymistyczne opinie o zmianach jakie zaszły w I półroczu 2023 r., a także na temat prognoz przyszłej sytuacji w II półroczu 2023 r., natomiast warto zwrócić uwagę, że mniej pesymistyczni w swoich opiniach byli użytkownicy gospodarstw indywidualnych,

- najwięcej negatywnych opinii wyrazili użytkownicy gospodarstw indywidualnych ukierunkowanych na produkcję roślinną oraz użytkownicy gospodarstw wielokierunkowych, natomiast korzystniej ocenili koniunkturę kierujący gospodarstwami specjalizującymi się w produkcji zwierzęcej,

- najbardziej pesymistyczne oceny dotyczące bieżącej sytuacji gospodarstw wyrażali rolnicy w wieku 45-54, osoby z wykształceniem policealnym, a także osoby prowadzące gospodarstwo rolne przez okres 11-20 lat.

 

Gdzie panuje największy pesymizm?

 

W I półroczu 2023 r. rolnicy bardziej pesymistycznie ocenili zarówno zmiany ogólnej sytuacji prowadzonych przez siebie gospodarstw, zmiany popytu na wytwarzane produkty rolne, jak i zmiany opłacalności produkcji rolniczej w porównaniu z wynikami badania przeprowadzonego w II półroczu ub. r. W bieżącej edycji badania najgorzej swoją sytuację ocenili kierujący gospodarstwami specjalizującymi się w produkcji roślinnej (minus 50,1), natomiast najkorzystniej ocenili kierujący gospodarstwami specjalizującymi się w produkcji zwierzęcej (saldo odpowiedzi wyniosło minus 41,9). W obu przypadkach oceny te były gorsze niż w poprzedniej edycji – spadki wartości sald odpowiedzi odpowiednio o 16,0 p. proc. oraz 10,7 p. proc. Kierujący gospodarstwami rolnymi, bez względu na dominujący typ produkcji rolniczej, byli bardziej pesymistyczni w ocenie zmiany opłacalności produkcji rolnej. Największe pogorszenie zanotowano w opinii producentów produktów zwierzęcych.

 

Najbardziej pesymistyczne opinie na temat zmiany opłacalności produkcji wyrazili kierujący gospodarstwami rolnymi prowadzącymi chów bydła mlecznego i koni, natomiast wśród prowadzących uprawy roślin: hodowcy rzepaku i rzepiku oraz roślin przemysłowych. W I półroczu 2023 r. oceny dotyczące zmiany popytu na wytwarzane produkty rolne były znacznie gorsze w porównaniu z poprzednimi edycjami. W przypadku gospodarstw ukierunkowanych na produkcję zwierzęcą odnotowano największy spadek wartości salda odpowiedzi w porównaniu z poprzednim półroczem, o 14,7 p. proc. Najbardziej pesymistyczne oceny wyrażali rolnicy prowadzący chów koni i owiec, a wśród uprawiających rośliny: hodowcy rzepaku i rzepiku oraz buraków cukrowych

 

W czerwcu 2023 r. 56,9% rolników objętych badaniem oceniło jako normalną, jak na tę porę roku, bieżącą sytuację swoich gospodarstw. I było to o około 10 p. proc. mniej niż w grudniu ub.r. oraz o 3,8 p. proc. mniej niż przed rokiem. Należy zauważyć, że w porównaniu z poprzednią edycją badania, przewaga opinii o złej sytuacji gospodarstw rolnych nad opiniami przeciwnymi zwiększyła się i wyniosła 31,1 p. proc. wobec 16,2 p. proc. w grudniu 2022 r. Najmniej korzystnie swoją obecną sytuację ocenili użytkownicy gospodarstw ukierunkowanych na produkcję roślinną. Najgorsze oceny wyrazili rolnicy prowadzący uprawy rzepaku i rzepiku oraz drzew i krzewów owocowych. Kierujący gospodarstwami wyraźnie ukierunkowanymi na produkcję zwierzęcą wyrażali korzystniejsze opinie na temat koniunktury w rolnictwie niż osoby prowadzące gospodarstwa wielokierunkowe. Najbardziej optymistyczne opinie formułowali prowadzący chów drobiu nieśnego i owiec

 

Opłacalność produkcji

 

Rolnicy negatywnie ocenili bieżącą (czerwiec 2023 r.) opłacalność produkcji rolniczej. Saldo odpowiedzi pogorszyło się i wyniosło minus 30,8 p. proc. wobec minus 14,3 p. proc. w grudniu 2022 r. Najbardziej pesymistyczne, podobnie jak w II półroczu 2022 r., oceny wyrażali użytkownicy gospodarstw specjalizujących się w uprawie roślin (przewaga opinii negatywnych nad pozytywnymi wyniosła 33,2 p. proc.). Również saldo odpowiedzi osób prowadzących gospodarstwa wielokierunkowe oraz ukierunkowane na produkcję zwierzęcą były ujemne, odpowiednio minus 30,4 p. proc. oraz minus 15,2 p. proc. Najgorzej oceniali opłacalność produkcji rolniczej kierujący gospodarstwami rolnymi prowadzącymi uprawy rzepaku i rzepiku oraz drzew i krzewów owocowych, a także prowadzącymi chów owiec oraz bydła mlecznego. Najbardziej optymistyczne opinie formułowali uprawiający warzywa gruntowe oraz hodujący drób - brojlery

 

W porównaniu z wynikami poprzedniej edycji badania respondenci ocenili bardziej pesymistycznie bieżący popyt na wytwarzane w ich gospodarstwach produkty rolne. W czerwcu 2023 r. przewaga opinii negatywnych nad pozytywnymi wyniosła 45,4 p. proc., wobec 36,9 p. proc. w grudniu ub. r. oraz wobec wartości 27,8 p. proc. w analogicznym okresie 2022 r. Niecałe 52% rolników uznało popyt za wystarczający, zgodny z ich oczekiwaniami, natomiast jedynie 1,5% ogółu rolników uznało, że kształtuje się powyżej ich oczekiwań. Negatywne salda odpowiedzi o bieżący popyt odnotowano dla wszystkich badanych gospodarstw rolnych niezależnie od wielkości gospodarstwa i kierunku prowadzonej produkcji. Najbardziej niezadowoleni z popytu na produkty rolne byli rolnicy prowadzący uprawy rzepaku i rzepiku oraz roślin przemysłowych, jak również prowadzący chów owiec i koni.

 

W czerwcu 2023 r. prognozy dotyczące zarówno ogólnej sytuacji gospodarstw, jak i opłacalności produkcji rolnej na II półrocze 2023 r. były niekorzystne, ale lepsze w porównaniu z dwiema poprzednimi edycjami badania. Bardziej optymistyczne, w stosunku do II półrocza 2022 r., były także opinie rolników na temat przewidywanego popytu na wytwarzane przez nich produkty wzrost wartości salda odpowiedzi o 1,2 p. proc. Około 68% rolników uznało, że popyt pozostanie bez zmian, a 5,0% respondentów zasygnalizowało, że się zwiększy.

 

W I półroczu 2023 r. w ankiecie badania koniunktury w gospodarstwach rolnych zadano pytanie dotyczące wpływu wojny na Ukrainie na sytuację gospodarstw. Z przeprowadzonego badania wynikło, że około 32% użytkowników gospodarstw rolnych wskazało wojnę w Ukrainie jako czynnik mający poważny wpływ na funkcjonowanie ich gospodarstw, natomiast około 19% jako czynnik zagrażający stabilności gospodarstw rolnych. Około 39% kierujących gospodarstwami rolnymi powyżej 30 ha uznało, że wojna w Ukrainie ma poważny wpływ na funkcjonowanie gospodarstw rolnych, natomiast około 24% wskazało, że zagraża stabilności. Brak negatywnych skutków wojny w Ukrainie (około 35%) najczęściej wskazali rolnicy posiadający gospodarstwa o powierzchni poniżej 5 ha.

 

 

Źródło: GUS