USD -
3.8489
EUR -
4.2790
GBP -
5.0678
DKK -
0.5734
„Wapno bogaci ojców a zubaża synów” – to stare powiedzenie z czasów, gdy brakowało nawozów, a wapnowanie pozwalało na uruchomienie niedostępnych składników w glebie. Dziś powinniśmy czerpać z niego kwintesencję tego, że wapno poprawia fizykochemiczne warunki do rozwoju roślin. Wykonanie tego zabiegu po żniwach to jeden z lepszych momentów.
Regularne kontrolowanie odczynu i utrzymywanie go w granicach optymalnych do rozwoju roślin to podstawowy element agrotechniki. Powinien poprzedzać wszystko inne, a więc nawożenie i siew, bo w zbyt niskim pH stosowane nawozy nie będą w pełni wykorzystane, a rośliny będą odczuwały toksyczne działanie glinu. Wapnowanie to także dostarczanie roślinom wapnia – składnika niezbędnego do budowy ścian komórkowych oraz szansa na wzbogacenie gleby w dużą ilość magnezu, w przypadku wyboru wapna magnezowego – jest to najtańsze źródło tego pierwiastka.
Jakie wapno wybrać?
Kategorii i typów wapna jest bardzo dużo, z tego powodu jego ustandaryzowane i minimalne wymagania dla danego typu zostały sporządzone i opublikowane w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 8 września 2010r. (Dz. U. Nr 183, poz. 1229 z dn. 01.10.2010 r.) w sprawie sposobu pakowania nawozów mineralnych, umieszczania informacji o składnikach nawozowych na tych opakowaniach, sposobu badania nawozów mineralnych oraz typów wapna nawozowego. Podziału nawozów wapniowych można dokonać na zawierające magnez oraz bez magnezu, każde z nich może być w typie tlenkowym lub węglanowym, wapna bez magnezu mogą być pochodzenia naturalnego – jako kopaliny lub po obróbce skał wapiennych, bądź pochodzić z produkcji ubocznej np. posodowe, defekacyjne. Podział został również utworzony we względu na sumaryczną zawartość CaO i MgO. Łatwo w tym wszystkim się pogubić, ale wybór wapna jest ważniejszy niż się wydaje, a różnice pomiędzy produktami są ogromne. Przed wyborem wapna należy najpierw sprecyzować potrzeby swoich gleb. Rozważymy kilka typowych sytuacji.
Wybór wapna to ważna sprawa i należy przeanalizować potrzeby gleby.
1. Gleba średnia wymagająca wapnowania z powodu zbyt niskiego pH z dobrą zawartością magnezu. W takim wypadku należy wybrać wapno o wysokiej reaktywności – czyli szybkości reakcji wapna z glebą. Ten parametr określa się dla wapien węglanowych i zależy od pochodzenia geologicznego materiału oraz stopnia zmielenia. Najwyższą reaktywnością odznaczają się najmłodsze złoża, czyli kreda. Najniższą reaktywność posiadają grubo zmielone dolomity. Zatem, gdy trzeba szybko podnieść odczyn gleby, warto wybrać kredę lub węglan wapnia zmielony na pył.
2. Pole z glebą lekką o odczynie na granicy odpowiedniego, z niską lub średnią zawartością magnezu. Tutaj nie trzeba działać natychmiast, a wybierając wapno węglanowe z magnezem o standardowym lub drobniejszym zmieleniu można zapobiec spadkowi odczynu i stworzyć rezerwuar wapnia i magnezu na 3-4 lata. Dawki wapna należy dostosować do aktualnego odczynu i wybranego produktu i zazwyczaj mieszczą się w granicach 2-4 t/ha.
3. Gleba bardzo lekka, z niskim odczynem i niską zawartością magnezu. W tej sytuacji najlepiej byłoby zainwestować w bardzo dobre wapno węglanowe – bardzo drobno zmielone. Takie najczęściej określane są jako w nazwach jako premium – z powodu dobrego zmielenia i tym samym wyższej reaktywności oraz dostępności wapnia i magnezu. Bardzo dobry efekt przyniesie także zastosowanie mączki wapiennej – czyli zmielonego wapna na pył, transportowane cysternami. Coraz częściej można wynająć usługę zakupu wapna pylastego wraz z rozsypywaniem specjalnie przeznaczonymi do tego rozsiewaczami z belkami, aby zapobiegać pyleniu i stratom. Zaletami takiego wapna jest możliwość zastosowania niższych dawek, zachowując skuteczność odkwaszania, dzięki bardzo wysokiej dostępności zmielonego na pył wapna.
Nieodpowiedni odczyn widać szczególnie w okresach posuch, kiedy wzrost stężenia glinu przedwcześnie kończy wegetację roślin.
Ostrożnie z tlenkowym
Na glebach lekkich nie można stosować wapna tlenkowego w celu szybkiego podniesienia pH, ponieważ jest zbyt agresywne i może zaburzyć wzrost roślin na wiele lat. Wapna tlenkowe są użyteczne tylko na najcięższych glebach. Jego agresywne działanie powoduje bardzo szybkie odkwaszenie gleby i rozluźnienie struktury zbitych gleb. Na słabych stanowiskach duże ilości wapna tlenkowego mogą wyrządzić duże szkody, z powodu żrącego działania może spalić resztki organiczne w tym próchnicę oraz zdestabilizować życie biologiczne.
Tańsza alternatywa
Ciekawą propozycją mogą być lokalnie dostępne wapna poprodukcyjne np. z cukrowni, zakładów celulozowych, sodowni czy hut. Wapno defekacyjne co prawda nie ma dużej reaktywności z powodu grubego zmielenia, ale jego niska cena powoduje, że można zastosować większe ilości. Zaletami takiego wapna jest zawartość dodatkowych makro i mikroelementów po oczyszczaniu soku cukrowego.
Gleba sama się zakwasza
W warunkach klimatycznych Polski większość gleb ma naturalną tendencję do zakwaszania się, a według IUNG ponad połowa gleb Polski wymaga natychmiastowego uregulowania odczynu. Stąd liczne programy wsparcia wapnowania np. dopłaty do wapna lub dodatkowe punkty w ekoschematach. Ważne jest regularne stosowanie wapna, aby utrzymywać optymalny odczyn, który jest gwarancją dostępności wszystkich składników pokarmowych i wysokich plonów. Stosowanie wysokich dawek azotu, nawozów kwaśnych sprawia, że odczyn gleb cały czas się pogarsza, dlatego cykliczne korygujące wapnowanie trzeba planować z wyprzedzeniem, nie czekając aż odczyn spadnie do poziomu, w którym zacznie ujawniać się toksyczne działanie glinu. Problemem, który narasta, jest także zawartość dostępnego wapnia w glebie i nie zawsze jest to powiązane z nieodpowiednim pH. Wzrost uzyskiwanych plonów powoduje wynoszenie z pola wapnia, który najczęściej nie jest uwzględniany w bilansie nawozowym.
