USD -
3.8300
EUR -
4.2668
GBP -
5.1237
DKK -
0.5722
Kury są dość odpornymi ptakami, jednak zbyt niskie temperatury mogą im bardzo zaszkodzić. Jak zadbać o nioski zimą, aby utrzymały wysoką wydajność produkcyjną?
Niskie temperatury to stres dla ptaków
W warunkach hodowlanych drób narażony jest na różnego rodzaju czynniki powodujące stres. Do najważniejszych z nich należą te związane z warunkami klimatycznymi. Zbyt wysokie lub zbyt niskie temperatury i wilgotność powietrza mogą mieć dramatyczny wpływ na kondycję i wydajność produkcyjną ptaków. Przyjmuje się, że optymalna temperatura dla kur niosek mieści się w zakresie 18 do 23,9 °C, przy wilgotności względnej od 50% do 70% w okresie nieśności.
Dużo uwagi poświęca się wpływowi wysokich temperatur na wyniki produkcyjne kur niosek. Opracowano również wiele strategii zmniejszających stres cieplny u ptaków w upalne dni. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj: Jak chronić drób przed stresem cieplnym? Znacznie mniej wiadomo na temat wpływu niskich temperatur na kondycję i wyniki kur niosek. Dostępne badania naukowe pokazują jednak, że również zimno może mieć negatywny wpływ na ptaki.
Ogólnie uznaje się, że temperatura otoczenia poniżej 16°C ma negatywny wpływ na wydajność produkcyjną kur niosek - a więc na liczbę, masę i jakość jaj. W niskich temperaturach ptaki muszą zużywać większe ilości energii na ogrzanie się, przez co mniej „inwestują” w produkcję jaj. Ich zapotrzebowanie na składniki odżywcze znacznie rośnie, co ma odbicie w większym spożyciu paszy. Odkryto ponadto, że ekspozycja na zimno zakłóca u kur niosek funkcje układu odpornościowego i powoduje stres oksydacyjny. W efekcie uszkodzeniu ulegają różne tkanki ciała, kondycja ptaków spada i stają się bardziej wrażliwe na choroby zakaźne.
Odporność ptaków zależy od wielu czynników
Wpływ zimna na nioski zależy jednak od wielu innych czynników. Niwelować mogą go dobrze skomponowana, odżywcza pasza i ochrona przed zbyt wysoką wilgotnością powietrza. Przykładowo, w jednym z niedawno przeprowadzonych badań 40 kur niosek w wieku 36 tygodni trzymano w jednym z dwóch pomieszczeń - które różniły się tylko temperaturą. Ptaki przebywały w temperaturze 12 ± 4,5°C (uznanej jako niska) lub 24 ± 3°C (uznanej jako normalna) przez okres 4 tygodni.
Następnie sprawdzono spożycie paszy u ptaków, ich kondycję i wyniki produkcyjne. Okazało się, że nioski trzymane w niskiej temperaturze miały znacznie wyższe spożycie paszy i mniej korzystny FCR (współczynnik wykorzystania paszy) w porównaniu do niosek trzymanych w normalnej temperaturze. Zimno nie wpłynęło jednak na liczbę czy masę składanych jaj. Co ciekawe, kury wystawione na działanie niskiej temperatury znosiły jaja z bardziej intensywną barwą skorupek.
Nioski radzą więc sobie całkiem dobrze w umiarkowanie zimnym otoczeniu i mogą się do niego przystosować. Możemy być jednak pewni, że negatywny wpływ na ptaki będzie mieć nagły spadek temperatury, lub długotrwałe narażenie ich na temperaturę poniżej 4°C. W organizmie niosek zajdą wtedy niekorzystne procesy, które odbiją się na ich zdrowiu i produkcyjności. Groźne będą również niskie temperatury połączone z wysoką wilgotnością powietrza.
Zadbaj o warunki w kurniku
Aby zapewnić ptakom możliwie najlepszą ochronę przed niskimi temperaturami, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na jakość izolacji kurnika, jego wentylację, jakość materiału ściołowego, oświetlenie – oraz na żywienie i dostępność wody.
- Izolacja kurnika – w przygotowaniu na mrozy warto skontrolować szczelność budynku i usunąć wszelkie otwory (poza wentylacyjnymi), którymi może dostać się do środka zimno. Należy wykorzystać do tego materiały termoizolacyjne.
- Wentylacja – jej sprawność jest niezwykle ważna zimą. W szczelnym kurniku rosnąć będzie stężenie pyłów w powietrzu, a także szkodliwych gazów wydychanych przez ptaki i wytwarzanych podczas rozkładu odchodów (takich jak dwutlenek węgla, amoniak i metan). Mogą szybko doprowadzić do problemów z układem oddechowym ptaków. Sprawna wentylacja jest kluczowa również do utrzymania optymalnego poziomu wilgotności powietrza. Wiele kurników wyposażonych jest w system wentylacji, który automatycznie dostosowuje się do docelowej temperatury kurnika.
- Materiał ściołowy – zapewnienie ptakom grubej warstwy dobrej jakości ściółki zimą jest świetnym rozwiązaniem. Nie może ona jednak stać się zbyt wilgotna. Mokra od rozlewanej wody i odchodów ściółka pogorszy kondycję piór i opuszek łap ptaków. Dlatego warto na bieżąco kontrolować sprawność i szczelność systemu pojenia. Dla utrzymania suchej ściółki ważna będzie również sprawna wentylacja.
- Oświetlenie – niewielka ilość światła naturalnego w miesiącach zimowych może znacznie obniżyć nieśność kur i wywołać u nich okres pierzenia. Aby temu zapobiec, kurnik powinien być oświetlony przez ok. 15 godzin dziennie, z okresem ciemności trwającym przynajmniej 8 godzin.
Ochrona przed zimnem przez żywienie
Jeśli nie jesteśmy w stanie zapewnić stabilnej temperatury otoczenia, należy wziąć pod uwagę rosnący apetyt niosek. Niskie temperatury zwiększają zapotrzebowanie ptaków na białka, tłuszcze i węglowodany. Aby mogły utrzymać odpowiednią temperaturę ciała – a dodatkowo przeznaczyć pewne zasoby na produkcję jaj – potrzebują wysokiej jakości, pełnoporcjowej paszy bogatej w białko.
Na każde 3°C spadku temperatury warto dodać ok. 5 dodatkowych gramów paszy na nioskę – a najlepiej zaoferować ptakom stały dostęp do paszy (tzw. żywienie ad libitum). W razie potrzeby do diety można dodać 1% oleju, aby zwiększyć smakowitość i wartość energetyczną paszy. Dietę niosek w zimne dni można również zasuplementować w preparaty ziołowe, m.in. zawierające czosnek lub kurkumę. Badania pokazują, że skutecznie zwiększają odporność ptaków. Ptaki muszą mieć również stały dostęp do wody o neutralnej temperaturze.
Na podstawie:
Kim, Da-Hye, et al. "The Effect of Low Temperature on Laying Performance and Physiological Stress Responses in Laying Hens." Animals 13.24 (2023): 3824.
