USD -
3.8354
EUR -
4.2748
GBP -
5.0742
DKK -
0.5728
Jesienne migracje ptaków to spektakularne zjawisko, które co roku przyciąga uwagę ornitologów, przyrodników i miłośników natury. Setki milionów ptaków przelatują nad Europą w drodze do zimowisk, pokonując tysiące kilometrów. Choć migracje te mają kluczowe znaczenie dla przetrwania wielu gatunków, stanowią także istotne zagrożenie epidemiologiczne. Jak uważają eksperci, są one jednym z kluczowych czynników, które przyczyniają się do globalnego rozprzestrzeniania wysoce zjadliwego wirusa ptasiej grypy (HPAI).
Sezon na ptasią grypę
Okresy migracyjne ptaków dzikich, w tym jesień i wiosna, wiążą się z większą liczbą przypadków wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI). W miesiącach letnich, gdy ptaki nie migrują, liczba przypadków znacznie spada, co obserwowano ostatnio również w Europie. Spadek ten może być związany z nabyciem odporności przez niektóre gatunki dzikich ptaków. Jednak zbliżająca się jesienna migracja zwiększa ryzyko ponownego rozprzestrzeniania się wirusa, co wymusza podjęcie odpowiednich środków zapobiegawczych.
W migracjach biorą udział m.in. ptaki wodne, które często są nosicielami wirusa ptasiej grypy. Mogą przenosić go na znaczne odległości bez widocznych objawów choroby. Wirus może być przekazywany przez kontakt z wydzielinami ptaków, odchody, a także skażoną wodę. W rezultacie, wirus ptasiej grypy może trafić do nowych regionów, gdzie wcześniej nie występował, zwiększając ryzyko zakażeń zarówno wśród dzikich ptaków, jak i ptactwa hodowlanego.
Szczególne obawy ma Francja, leżąca na trasie migracji ptaków, co w przeszłości nie raz spowodowało wybuch nowych ognisk choroby. Efektem były gigantyczne szkody w sektorze drobiowym. Ucząc się na błędach, rząd państwa zdecydował się właśnie na zakup dodatkowych 67,75 miliona dawek szczepionek przeciwko wirusowi HPAI. Jest to część szerzej zakrojonego programu szczepień drobiu, który ma pomóc ograniczyć rozprzestrzenianie choroby.
Jak podkreśla jednak Francuska Agencja Zdrowia i Bezpieczeństwa (ANSES), szczepionki są jedynie uzupełnieniem dla podstawowej metody zapobiegania rozwleczeniu wirusa – a więc bioasekuracji na fermach. Na rozwinięcie pełnej odporności po otrzymaniu szczepionki ptaki potrzebują ok. 3-4 tygodni, dlatego to ostatni moment, aby je wykonać. To również niezwykłe wyzwanie logistyczne. Szczepienia muszą być przeprowadzane szybko i jednocześnie na wielu fermach, aby ptaki mogły się uodpornić na wirusa przed wybuchem kolejnej epidemii.
W Polsce wraz z nadejściem jesieni również może wzrosnąć ryzyko wystąpienia wirusa HPAI u ptactwa dzikiego i domowego. Dlatego warto trzymać rękę na pulsie i przygotować się na ten wypadek. Szczegółowe wskazówki i zalecenia, w jaki sposób można uchronić przed wirusem gospodarstwo znaleźć można na stronie Głównego Inspektoratu Weterynarii: https://www.wetgiw.gov.pl/nadzor-weterynaryjny/zasady-ochrony-drobiu-przed-grypa-ptakow
Nowe obszary zagrożone – co grypa robi na Antarktydzie?
Naukowcy z brytyjskiej Agencji Zdrowia Roślin i Zwierząt (APHA) podkreślają , że wirus H5N1 w ostatnim czasie intensywnie rozprzestrzenia się na nowe gatunki ptaków, a nawet ssaków. Bardzo niepokojące są doniesienia o pojawieniu się zjadliwego wirusa ptasiej grypy H5N1 w próbkach pobranych od zwierząt na Antarktydzie, gdzie wcześniej nie występował.
W latach 2020-2021 wirus wysoce zjadliwej grypy ptaków rozprzestrzenił się globalnie, najpierw w Europie i Azji, a później przekroczył Atlantyk i dotarł do Ameryki Północnej, a następnie do Ameryki Południowej. Ten postęp wirusa był napędzany przez migrujące gatunki dzikich ptaków.
Jesienią 2023 r. stało się oczywiste, że rozprzestrzenianie się nie zatrzyma się na obu Amerykach: obserwacje sugerowały, że wirus wykonał skok międzykontynentalny i dotarł na Antarktydę. I faktycznie, w październiku 2023 roku potwierdzono obecność H5N1 w próbkach pobranych od tamtejszych ptaków, m.in. burzyków i albatrosów. Wirus zaatakował również ssaki – znaleziono go u słoni morskich i uchatek antarktycznych.
Wirus ciągle się zmienia
Pomimo tego, że ryzyko bezpośredniego przeniesienia wirusa z Antarktydy na Europę jest niewielkie, to jednak każde kolejne ognisko choroby w dzikich populacjach ptaków zwiększa szanse na pojawienie się nowej fali zakażeń na półkuli północnej. Może to również „pomagać” wirusowi w adaptacji do zakażania nowych gospodarzy i mutacji, które mogą zwiększyć jego zjadliwość. A tego chcemy uniknąć. Sytuacja z grypą ptaków już i tak jest niepokojąca.
W ostatnich miesiącach wirus ptasiej grypy H5N1 pojawił się u nietypowych gatunków ssaków, co wywołuje poważne obawy. W Stanach Zjednoczonych w 2023 roku stwierdzono pierwszy przypadek zakażenia bydła tym wirusem. Dzisiaj już wiemy, że krążył on w stadach krów od miesięcy i jest obecnie szeroko rozprzestrzeniony. Na fermach zakaziły się i padły także koty, które piły mleko od zakażonych krów. Niestety, odnotowano również pierwsze przypadki zakażenia wirusem grypy ptaków u ludzi, którzy pracowali na gospodarstwach z zakażonym bydłem. Więcej na ten temat: Pracownicy gospodarstw złapali ptasią grypę od krów. Epidemia w USA postępuje.
Źródła dostępne u autorki
