USD -
4.0320
EUR -
4.3130
GBP -
5.0942
DKK -
0.5783
Owce, kozy, a nawet świnie można wykorzystać do ekologicznego kontrolowania roślinności. Popularność zyskują zwłaszcza na farmach fotowoltaicznych, na czym zarabiają przedsiębiorczy hodowcy.
Agrowoltaika: rolnictwo i produkcja energii w jednym
W ostatnich latach ekologiczne metody utrzymania terenów zielonych zyskują na popularności. Do kontroli roślinności w naturalnym krajobrazie czy w miastach coraz częściej zatrudnia się „kosiarki” w postaci owiec i kóz. Ostatnio proponuje się wykorzystanie tych zwierząt również na farmach fotowoltaicznych.
To pomysł zaczerpnięty z tzw. agrowoltaiki, a więc koncepcji zakładającej, że ziemię można równocześnie wykorzystywać pod uprawy rolne czy hodowlę zwierząt oraz do produkcji energii elektrycznej. Chociaż jest to stosunkowo nowy pomysł, wielu rolników jest do niego entuzjastycznie nastawionych. Podejmują inicjatywy polegające na stawianiu paneli słonecznych na pastwiskach dla zwierząt (lub wprowadzaniu zwierząt na już istniejące fermy solarne) m.in. w Stanach Zjednoczonych.
Roślinność na farmach fotowoltaicznych musi być utrzymywana w ryzach, tak aby nie zasłaniała paneli. Wykorzystanie do tego niewybrednych pod względem paszy zwierząt to tanie i przyjazne środowisku rozwiązanie. Alternatywą jest stosowanie kosiarek, które zanieczyszczają środowisko spalinami i hałasem. Poza tym wymagają zatrudnienia osób do ich obsługi i wydatków na paliwo.
Owce jako idealne „kosiarki”
Do kontrolowania roślin na farmach solarnych najczęściej wybiera się owce. Ich niewielki wzrost pozwala im swobodnie poruszać się pod panelami słonecznymi. Zgryzają wyłącznie zielone części roślin i nie ryją w ziemi, dzięki czemu nie ma ryzyka, że naruszą infrastrukturę elektrowni. Poza tym są spokojne i stosunkowo łatwe w obsłudze. Panele słoneczne oferują cień i tworzą przyjemny mikroklimat, w którym owce dobrze się czują. Doświadczenia hodowców ze Stanów Zjednoczonych pokazują, że owce wypasane na farmach solarnych mogą osiągać nawet lepsze przyrosty masy ciała od tych przebywających na tradycyjnych pastwiskach.
Chociaż owce są „złotym standardem”, inne zwierzęta gospodarskie, takie jak kozy i świnie, również mogą być wykorzystane na farmach solarnych. Są tutaj jednak pewne zastrzeżenia. Kozy, ze względu na swoją zdolność do skakania, wspinania się i zjadania niemal wszystkiego co znajdą, w tym przewodów elektrycznych, mogą stanowić zagrożenie dla infrastruktury elektrowni. Jednak w odpowiednich warunkach są pożyteczne. Na niektórych farmach wypasa się je razem z owcami, gdzie uzupełniają się nawzajem pod względem możliwości kontroli roślin. Kozy są szczególnie skuteczne w zwalczaniu wysokiej roślinności. Potrafią zgryzać nawet trudno dostępne zarośla, krzewy i drzewa, skutecznie kontrolując ich rozrost.
Zdarza się, że do kontrolowania roślinności na terenach farm solarnych wykorzystuje się świnie. Przykładem jest farma solarna w Wirginii w Stanach Zjednoczonych, gdzie zatrudniono je do pomocy obok owiec. Świnie mają naturalny instynkt do rycia w ziemi, przez co istnieje ryzyko, że mogą uszkadzać instalacje. Pomaga to jednak również napowietrzać glebę i usuwać korzenie niepożądanych roślin.
Przykłady ze świata: to może się opłacać
W Wiedniu, na największej farmie fotowoltaicznej w Austrii – Donaustadt - teren w czystości utrzymuje stado 150 owiec górskich. Farma zajmuje dawną żwirownię o powierzchni 12 hektarów. Owce nie tylko zgryzają rosnące tam trawy, ale również użyźniają glebę swoimi odchodami i przyczyniają się do poprawy bioróżnorodności, przez przenoszenie nasion i pyłków na wełnie. Wypasane są od kwietnia do października. Elektrownia zasila 4 900 gospodarstw domowych w Wiedniu i szacuje się, że pozwala zaoszczędzić ponad 4 200 ton dwutlenku węgla rocznie.
Farma została zaprojektowana z myślą o bezpieczeństwie owiec: panele są umieszczone wyżej niż zwykle, a elementy elektryczne są odpowiednio zabezpieczone. Owce mają również dostęp do schronienia pod panelami w czasie deszczu czy upałów. Teren farmy jest podzielony na mniejsze pola, co zapobiega zagubieniu się stada, a owce potrzebują około pięciu tygodni, aby skosić całą powierzchnię farmy. Przedsięwzięcie okazało się sukcesem i przyniosło spore oszczędności.
W Kosowie, farma solarna Rogane w pobliżu miasteczka Kamenica również zdecydowała się na wykorzystanie owiec jako naturalnych kosiarek. Właściciele fermy, chcąc uniknąć kosztów związanych z mechanicznych koszeniem traw, wprowadzili na teren farmy ponad 100 owiec i kilka kóz. Owce te pasą się pośród 12 tysięcy paneli słonecznych, skutecznie utrzymując teren w należytym stanie i zapobiegając przerastaniu roślinności. Owce korzystają z cienia, który zapewniają panele słoneczne i komfortowo czują się na pastwisku.
Dodatkowe źródło dochodu dla rolnika? Nie w Polsce
Przykłady z Austrii i Kosowa pokazują, jak efektywne i ekologiczne może być połączenie energii słonecznej z wypasem owiec. Dzięki takim inicjatywom możliwe jest nie tylko zmniejszenie kosztów operacyjnych farm fotowoltaicznych, ale także poprawa jakości środowiska naturalnego. To też doskonały pomysł na biznes.
W Stanach Zjednoczonych wielu rolników zajęło się dostarczaniem owiec na farmy solarne do zgryzania roślinności. Współpraca między operatorami farm fotowoltaicznych a rolnikami może przynieść obopólne korzyści. Rolnicy zyskują dodatkowe pastwiska dla swoich zwierząt oraz nowe źródło dochodu, co jest szczególnie ważne w obliczu spadających dochodów z tradycyjnego rolnictwa. Z kolei operatorzy farm redukują koszty związane z zarządzaniem roślinnością.
Organizacje takie jak American Solar Grazing Association (ang. „Amerykańskie Stworzyszenie Słonecznego Wypasu”) wspierają rozwój tego przedsięwzięcia i kontaktują hodowców z operatorami farm fotowoltaicznych. Przykładem jest Nexamp Inc., firma z New Jersey, która wykorzystuje owce do zarządzania roślinnością na 14 farmach solarnych.
W Polsce agrowoltaika niestety jeszcze raczkuje. Sami rolnicy są entuzjastycznie nastawieni do tego konceptu. Problem wynika z faktu, polskie prawo zabrania montażu paneli słonecznych na gruntach wysokiej klasy. Przestrzeń pod instalację nie może więc zostać wykorzystana do produkcji rolnej. Pozostaje nadzieja, że pojawią się w końcu zmiany w regulacjach prawnych, które pozwolą rolnikom efektywniej wykorzystywać ich ziemię – przez łączenie produkcji żywności z wytwarzaniem energii.
Źródła dostępne u autorki
