USD -
4.0320
EUR -
4.3130
GBP -
5.0942
DKK -
0.5783
Dania wprowadza pierwszy na świecie podatek za każdą utrzymywaną przez hodowców krowę i świnię, co ma ograniczyć emisję metanu. Rząd jest dumny z decyzji, a rolnicy oburzeni. Jakie negatywne skutki będą mieć podatki klimatyczne dla rolników?
Podatek klimatyczny dla hodowców bydła i świń
Dania zdecydowała się wprowadzić pierwszy na świecie podatek klimatyczny dla rolników. Rząd postanowił obciążyć rolników opłatą w wysokości 120 duńskich koron (16 euro) za tonę emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla pochodzącego od zwierząt gospodarskich, w tym krów i świń. Dla hodowców bydła oznaczać to będzie wydatek ok. 100 euro rocznie za każdą utrzymywaną krowę. Podatek dotknie również producentów trzody chlewnej, ale w mniejszym stopniu.
Decyzja o podatku, po miesiącach burzliwych negocjacji, padła w poniedziałek 25 czerwca. Podatek ma zostać wprowadzony już w 2030 roku. Rząd jest bardzo zadowolony ze swojego projektu i oczekuje, że inne państwa UE pójdą jego śladami. Mette Frederiksen, centrolewicowa premier Danii, wyraziła nadzieję, że podatek „utoruje drogę do podobnych inicjatyw w regionie i na świecie”.
Tymczasem duńscy rolnicy są oburzeni. Organizacja rolników Bæredygtigt Landbrug, która nie była zaangażowana w negocjacje z rządem, natychmiast skrytykowała tę decyzję. „Myślę, że to szaleństwo. (…) Rząd nie słucha rolników” – powiedział Peter Kiær, przewodniczący organizacji. Jego zdaniem Dania jest już i tak jednym z najbardziej ekologicznych producentów rolnych na świecie, a podatek tylko zniechęci rolników do nowych, przyjaznych środowisku inwestycji.
Nowa norma w Unii Europejskiej?
Parlament Danii ostatecznie zagłosuje za przyjęciem podatku jeszcze w tym roku. Podstawowa stawka podatku ma wynosić 300 duńskich koron (ok. 40 euro) za tonę ekwiwalentu CO₂ w 2030 r. i wzrosnąć do 750 duńskich koron (ok. 100 euro) za tonę ekwiwalentu CO₂ w 2035 r. Rolnicy otrzymają zachęty do ograniczenia emisji, a podatek będzie wprowadzany stopniowo, z podstawową ulgą podatkową w wysokości 60 procent przez co najmniej pierwsze dwa lata. W teorii rolnik, który będzie stosował rekomendowane rozwiązania klimatyczne w hodowli ma szansę całkowicie uniknąć podatku. Duńskie organizacje ekologiczne nadal nie są zadowolone i uważają, że przewidziane ulgi osłabią skuteczność nowego podatku.
Tymczasem Kristian Hundebøll, dyrektor naczelny DLG Group, spółdzielni należącej do 25 000 duńskich rolników, powiedział, że „kluczowe” jest „zakotwiczenie podatku w Europie”, a nie jednostronne działanie Danii. Brak podobnego podatku dla hodowców w innych państwach UE stworzy nierówną konkurencję dla duńskich producentów nabiału i wieprzowiny. Takie decyzje jeszcze nie padły, ale są rozważane. Komisja Europejska póki co planuje wprowadzenie ogólnounijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji z rolnictwa.
Ignorowanie innych źródeł emisji
Hodowla bydła faktycznie jest istotnym źródłem emisji metanu, który ma wpływ na globalne ocieplenie. W procesie trawienia, krowy produkują metan jako produkt uboczny fermentacji, a według danych Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC), pojedyncza krowa może emitować od 70 do 120 kg metanu rocznie. Według niektórych szacunków, metan z hodowli zwierząt stanowi około 40% globalnych emisji tego gazu, z czego większość pochodzi z żołądków przeżuwaczy oraz z gnojowicy.
Warto jednak zauważyć, że poza metanem do gazów cieplarnianych należą również dwutlenek węgla i podtlenek azotu. Biorąc je wszystkie pod uwagę, hodowla zwierząt odpowiada za 11% (czego ok. 2/3 pochodzi z hodowli bydła) globalnych emisji. Wpływ hodowli zwierząt na całkowite emisje gazów cieplarnianych jest więc wciąż wielokrotnie mniejszy w porównaniu do emisji pochodzących z przemysłu, energetyki i transportu, które są dominującymi źródłami emisji na świecie.
Skupienie się na rolnictwie może odciągać uwagę od większych źródeł emisji, których ograniczenie jest całkowicie możliwe. Przykładowo, za podobny poziom całkowitych emisji gazów cieplarnianych co hodowla zwierząt – 10% - odpowiada przemysł odzieżowy. Wpływ ten wynika z procesów produkcji tekstyliów, barwienia tkanin, transportu oraz składowania odpadów tekstylnych. Obecnie rynek europejski jest zalewany tonami taniej, fatalnej jakości odzieży produkowanej w Azji. Nie pojawiają się jednak konkretne inicjatywy w celu opodatkowania jej producentów, lub wymuszenia na nich stosowania bardziej ekologicznych i etycznych standardów wytwarzania odzieży. „Dostaje się” za to hodowli zwierząt, która jest źródłem jednych z najbardziej wartościowych odżywczo składników diety człowieka.
Jakie konsekwencje będzie miał podatek dla rolników?
Nakładanie podatków na hodowców bydła i trzody chlewnej zdecydowanie prowadzić będzie do wzrostu kosztów produkcji mleka i mięsa, co uderzy zwłaszcza w małe i średnie gospodarstwa rolne. W dłuższej perspektywie będzie skutkować zmniejszeniem konkurencyjności rolników na rynku międzynarodowym. Produkty pochodzące z krajowych hodowli, spełniające wysokie i kosztowne normy ekologiczne, zaczną przegrywać z tanimi produktami z importu. Hodowla zwierząt może przenieść się do krajów, gdzie regulacje są mniej surowe, co nie tylko nie zmniejszy globalnych emisji gazów cieplarnianych, ale może je nawet zwiększyć ze względu na mniej efektywne praktyki hodowlane.
Tymczasem istnieją inne, bardziej efektywne metody redukcji emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie, takie jak poprawa efektywności pasz, lepsze zarządzanie gnojowicą czy rozwój technologii wychwytywania metanu. Rolnictwo może również odgrywać kluczową rolę w sekwestracji węgla – a więc wychwytywaniu go z atmosfery - poprzez m.in. odpowiednie zarządzanie glebami. Nakładanie podatków na rolników może tylko demotywować ich do stosowania ekologicznych rozwiązań. Lepszym rozwiązaniem jest wspieranie rolników w podejmowaniu przyjaznych środowisku decyzji przez edukację i zachęty finansowe. Na koniec warto wspomnieć, że w tym miesiącu Nowa Zelandia zrezygnowała z próby wprowadzenia podatku klimatycznego dla hodowców owiec i krów w celu ograniczenia emisji metanu.
Źródła dostępne u autorki
