USD -
4.0375
EUR -
4.3286
GBP -
5.0988
DKK -
0.5804
Zabiegi zapobiegające pękaniu łuszczyn oraz desykacja są coraz rzadziej stosowane. Nowe odmiany posiadają często podwyższoną tolerancję na osypywanie się nasion, ale to nie jedyny powód do wykonania sklejania łuszczyn. Czy ma on jeszcze sens?
Rzepak ozimy niedługo zacznie osiągać dojrzałość techniczną. To czas na ewentualne zabiegi desykacji oraz sklejania łuszczyn. Są to dwa różne zabiegi, mogące być wykonywane niezależnie od siebie, w zależności od wymagań plantacji. Często jednak bywają wykonywane razem z powodu zbieżnych celów do osiągnięcia.
Czy desykacja się opłaca?
Desykacja upraw ma za zadanie ujednolicić dojrzałość i wilgotność w czasie zbioru. Przeprowadza się ją, kiedy łan bardzo nierównomiernie dojrzewa najczęściej na skutek przedłużającego się kwitnienia wywołanym niekorzystnym przebiegiem pogody. Łuszczyny rzepaku naturalnie nie dojrzewają w jednakowym czasie. Kwitnienie rzepaku odbywa się sukcesywnie i podobnie proces osiągania dojrzałości przez nasiona jest procesem rozłożonym w czasie. Łuszczyny wykształcone w pierwszej kolejności mają dłuższy czas na dojrzewanie, a dodatkowo znajdują się na szczycie łanu mając dostęp do słońca. Najpóźniej rozwinięte łuszczyny z rozgałęzień bocznych znajdują się głęboko w łanie, przez co ich dojrzewanie jest wolniejsze. Prowadzi to do sytuacji, w której górne partie łuszczyn mogą być już gotowe do zbioru, a znajdujące się niżej nasiona w łuszczynach będą jeszcze zielone. Ryzyko czekania aż w sposób naturalny wszystkie nasiona dojrzeją może doprowadzić do pękania najbardziej dorodnych łuszczyn i osypywania się z nich nasion. Aby temu zapobiegać często stosuje się desykanty mające na celu przerwać procesy życiowe rośliny i wymusić wcześniejsze zasychanie. Desykacja wymaga precyzyjnego określenia momentu jej wykonania, ponieważ zbyt wcześnie zastosowana może spowodować znaczny spadek plonowania. Przedwczesne zakończenie wzrostu rośliny może spowodować mniejszą masę tysiąca nasion i niższe zaolejenie. Odpowiednim momentem na wykonanie desykacji rzepaku jest początek brązowienia nasion na ostatnich wytworzonych łuszczynach. Łuszczyny wówczas stają się bladozielone.
Fot. 1. Desykacja roślin pozwala uzyskanie jednorodnej wilgotności nasion i ułatwić zbiór zachwaszczonych planatcji.
Czym desykować rzepak
Od kilku lat po wycofaniu dikwatu i glufosynatu amonowego jedyną substancją przydatną do desykacji był glifosat. Stosowanie tej substancji przed zbiorem roślin budziło społeczne niepokoje związane z podważaniem bezpieczeństwa glifosatu i jego pozostałości w płodach rolnych. Etykiety rejestracyjne niektórych produktów zawierających glifosat dopuszczały zastosowanie substancji przed zbiorem na zachwaszczonych plantacjach w celu umożliwienia zbioru, co dawało możliwość jednoczesnej desykacji rośliny uprawnej. Preparatom z takim zapisem pokończyły się ważności udzielonych zezwoleń i obecnie nie można legalnie zastosować żadnego produktu zawierającego glifosat przed zbiorem rzepaku ozimego.
Sklejanie łuszczyn rzepaku
Aby ograniczyć ryzyko pękania i otwierania się łuszczyn, można zastosować środki zawierające półprzepuszczalne polimery, które ograniczą to niepożądane zjawisko. Do osypywania się nasion najczęściej dochodzi przy zbyt długim upływie czasu od momentu osiągnięcia dojrzałości łuszczyn do zbioru plonów. Dotyczy to przede wszystkim łuszczyn w górnych partiach rośliny, które dojrzewają wcześniej od pozostałych. Zaletą stosowania sklejaczy jest także ograniczenie porastania nasion, ponieważ pokryte polimerem łuszczyny nie wchłaniają tyle wody po opadach, a jednocześnie pozwalają na odprowadzanie wilgoci z wnętrza łuszczyn. Większość współczesnych odmian ma podwyższoną odporność na pękanie łuszczyn i osypywanie się nasion, ale uszkodzenia powodowane przez szkodniki, wcześniejsze opady gradu uszkadzają struktury łuszczyn i przyczyniają się do otwierania się łuszczyn tuż przed zbiorem. Sprzyja temu opady przeplatane słońcem, gdzie zmiany wilgotności łuszczyn powodują naprężenia łuszczyn, a także zwiększają kruchość tkanek. Sklejania łuszczyn dokonuje się w tym samym terminie co desykacji, dlatego można je zastosować razem. Przeznaczone do tego zabiegu środki zawierają najczęściej gumy i polimery pochodzenia naturalnego, dlatego są bezpieczne w stosowaniu.
Fot. 2. Sklejanie łuszczyn pozwala zabezpieczyć nasiona przed porastaniem w łuszczynach i ich osypywaniem się.
Czy desykacja i sklejanie łuszczyn mają sens?
Każdy wjazd w zwarty łan rzepaku z zawiązanymi łuszczynami wiąże się z pewnymi stratami. Ich wielkość zależy od fazy rozwojowej roślin i posiadanego sprzętu. Najczęściej wykorzystywane ciągniki rolnicze z opryskiwaczami ciągniętymi lub zawieszanymi wyrządzają największe uszkodzenia roślin pomiędzy kołami, z powodu małych prześwitów maszyn. Łodygi roślin w ścieżce technologicznej po przejeździe ciągnika są pochylane, a nierzadko połamane, co wiąże się z gorszym wypełnieniem nasion. Przy małych szerokościach opryskiwaczy a tym samym większej ilości ścieżek przejazdowych na polu straty po takim zabiegu wzrastają. Biorąc pod uwagę postępy w genetyce oferowanych odmian rzepaku i tym samym mniejszą podatność na pękanie łuszczyn, zabieg ten wydaje się zbędny. Może mieć sens jedynie na plantacjach uszkodzonych przez szkodniki lub warunki atmosferyczne i bardzo nieregularnie dojrzewających.
